کتاب تحلیل فقهی و حقوقی عملیات فریبکارانه در تعاملات بین شخصی نوشتۀ سیدمحمد حسینی و حیدر امیرپور است که توسط انتشارات امیرکبیر منتشر شده است. برقراری تعاملات اقتصادی و پیوند عاطفی بر مبنای نکاح از رایجترین نوع تعاملات بین شخصی است. یکی از معضلات جدی و تهدیدکنندۀ اینگونه تعاملات که سلب اعتماد عمومی را به دنبال دارد، توسل به عملیات خدعهآمیز و فریبنده است.
عوامل گوناگونی از قبیل زیرکی پنداری فریبکاری، فقدان نظام جامع نظارتی، فقدان قوانین کارآمد و عدم پایبندی به مسئولیتهای قانونی و اخلاقی در بروز و ترویج رفتارهای فریبکارانه دخیل است. برای جلوگیری از فریبکاری و آسیبهای ناشی از آن، راهکارهای مختلفی در حوزههای مختلف از جمله حوزۀ معرفتی فقه و حقوق ارائه شده است.
مطالعات فقهی و حقوقی و تدقیق در آموزههای دینی نشانگر آن است که فریبکاری اقسام گوناگون دارد و با عنایت به نوع ماهیت فریب و ویژگیهایش، آثار و احکام متفاوتی بر آن مترتب است. دستیابی به حکم دقیق و صدور رأی عادلانه در دعاوی مربوط به فریبکاری، در گرو شناخت درست ماهیت فریب در تعاملات است.
اصل ثمن.هرگاه مالک اصلی، بیع فضولی را رد کند و مشتری نسبت به فضولی بودن آن جاهل و نادان باشد، وضعیت عین ثمن از دو حالت خارج نیست: یا عین ثمن در نزد فروشنده تلف شده است و یا اینکه عین ثمن موجود میباشد. در هر دو حالت، مشتری نسبت به اخذ عین ثمن حق رجوع به فروشنده را دارد.
برخی دلیل رجوع و مطالبه را اجماع دانستهاند. حال آنکه برخی دیگر نیز دلیل رجوع مشتری فریبخورده برای بایع را تحقق غرور دانستهاند.