کتاب حیله های ربای قرضی از منظر فقه pdf
معرفی کتاب حیله های ربای قرضی از منظر فقه
کتاب «حیله های ربای قرضی از منظر فقه»، تألیف محمدرضا علیزاده مقدم است که توسط انتشارات حوزه علمیه خراسان منتشر شده است.
یکی از موضوعاتی که مورد ابتلای جمع زیادی از مسلمانان بوده و بحث‌برانگیز در جامعه است؛ مسئله ربا و حیله‌های ربا می‌باشد. حرام بودن ربا در فقه اسلامی، به قدری شدید است که بسیاری از فقها، آن را از ضروریات دین شمرده‌اند. با توجه به حرمت شدید و مسلّم ربا و نقش مخرب آن بحث درباره حیله‌های ربا ضروری و بسیار مهم به‌نظر می‌رسد؛ زیرا در سرمایه‌گذاری‌ها مؤمنان دنبال راهکار و چاره‌ای می‌باشند که هم به سود و منفعت رسیده و هم گرفتار ربا نشده باشند.
در فقه امامیه، به علت اهمیت مسئله و مورد ابتلاء بودن آن، در ابواب مختلف فقهی و به‌خصوص در باب‌های بیع، شفعه، طلاق و ربا به بحث از حیله‌های شرعی پرداخته‌اند. در کتاب «حیله‌های ربای قرضی از منظر فقه»؛ سعی شده تا کاوشی نسبتاً جامع و مختص حیله‌های ربای قرضی از دل کتاب‌های حدیثی، فقهی، مقالات و کتب تألیف شده در این زمینه و مصادیق عینی، مطالب جمع‌آوری و بدان پرداخته شود. علاوه بر این‌که به مباحث حقوقی مرتبط با مسئله نیز در حد نیاز و ضرورت پرداخته شده است.
ارزیابی درستی و نادرستی راه‌های فرار از ربای قرضی نگاهی خاص در بررسی‌های فقهی را لازم دارد. برخی فقیهان پس از بررسی سند و دلالت یک روایت، راه یا راه‌هایی را برای گریز از ربا پیش می‌نهند و معیار دیگری را در این بارۀ لحاظ نمی‌کنند و گروهی دیگر علاوه بر بررسی سند و دلالتِ روایات، ملاک‌های دیگری را هم لحاظ می‌کنند. در این کتاب به سوال‌هایی مانند: کدام شیوه پسندیده و درست است؟ چه راه‌هایی می‌تواند موضوع ربا را تغییر دهد و آن را از عنوان ربا خارج کند؟ چه راه‌هایی جنبه صوری داشته و قرض را از ماهیت ربوی خارج نمی‌کند؟ آیا به‌طور کلّی راه‌های فرار از ربا مشروع می‌باشند؟ پاسخ داده شده است.
گزیده کتاب حیله های ربای قرضی از منظر فقه
با توجه به تعریف ربا و انواع آن و تعریف لغوی و اصطلاحی حیله در احکام شرعی، فقیهان حیله ربا را این‌گونه تعریف کرده‌اند؛ به راه و چاره‌ای گفته می‌شود که شخص برای فرار از حرمت ربا می‌کوشد از طریق برخی از معاملات و عقود که ظاهر شرعی دارند، به هدف اصلی خود که همانا دریافت زیادی است، دست یابد؛ بی‌آنکه در ظاهر مخالفت شرع کند و سزاوار عقوبات دنیوی و اخروی رباخواری باشد. این چاره‌جویی‌ها در مورد ربای معاملی و ربای قرضی مطرح است. به تعبیر دیگر: «حیله ربا عبارت است از انجام عملی برای خارج کردن عقد یا مورد معامله از موضوع ربا، تا حکم حرمت و ممنوعیت ربا شامل آن نشود». در نتیجه، حیله‌های شرعی ربای قرضی آن است که شخص برای فرار از حرمت ربا، می‌کوشد از طریق برخی عقود و معاملات که ظاهری شرعی دارند، به هدف اصلی خود که دریافت سود است، برسد. چون این شخص، راه‌های شرعی را پیموده، در ظاهر مخالفتی با شرع نکرده است، ولی ممکن است با روح و فلسفه تحریم ربا مخالفت کرده باشد.
