حدوث جسمانی نفس

معرفی کتاب حدوث جسمانی نفس

کتاب حدوث جسمانی نفس، اثر ابوالحسن غفاری؛ دفاع از نظریه «حدوث جسمانی» ملاصدرا در برابر انتقاد منتقدان است، که اغلب انتقادهای منتقدان، ناشی از نپذیرفتن اصول و مبانی نظریه ملاصدرا است.

به علاوه این نظریه در حوزه‌های معرفت‌شناسی و وجودشناسی دارای ثمرها و نتیجه‌های گوناگون است که به برخی از این نتیجه‌ها در این پژوهش اشاره شده است.

حقیقت انسان جز نفس او و مکتسبات نظری و عملی‌اش نیست. اندیشه‌ها، نیات و اعمال آدمی، نمایانگر هویت او در همه نشئت‌های وجودی است و قیامت، عرصه ظهور و بروز کامل حقیقت انسان است.

عشرت و نکبت، سرور و رنج، خوشبختی و شوربختی، همه و همه، نتیجه و رهاورد نفس انسان است؛ از این‌رو، معرفت و شناخت نفس، ویژگی‌ها، چگونگی پیدایش، بقا یا فنای آن و بسیاری از مسائل دیگر که درباره نفس گفت‌وگو می‌شود از اهمیت زیادی برخوردارند؛ طوری که می‌توان گفت، غفلت از نفس و خودفراموشی به خدافراموشی خواهد انجامید. 

گفتنی است روش بحث این تحقیق، تحلیلی - انتقادی است. نویسنده پس از تبیین و تحلیل موضوع، به مقایسه آن با آرای رقیب پرداخته و آرای آنان را نقد و بررسی کرده است.

گزیده کتاب حدوث جسمانی نفس

گفتار دوم: صدور و حدوث جسمانی نفس

ملاصدرا در تبیین چگونگی حدوث نفس انسانی به مسئله صدور توجه کرده و از مفهوم عنایت کمک می‌گیرد عنایت بیانگر افاضه موجودات در قوس نزول است. عنایت فیض و رحمت واسعه واجب‌الوجود اقتصا دارد که ممکنات را بر اساس قاعده امکان اشرف بیافریند؛ بنابراین ابتدا عالم عقل با همه مراتب و درجات آن صادر می‌شوند.

در این صدور و تنزل بعدیت یک عقل نسبت به عقل دیگر رتبی است و نه زمانی. بنا به عقیده مشاء، آخرین عقلی که در سلسله تنزلات صادر می‌شود، عقل فعال است؛ پس از آن نفوس فلکی، عالم صور و هیولیات اعم از هیولای فلک و هیولای صور عناصر که هیولای مشترک نیز به آن گفته می‌شود، صادر می شود؛ پس از آن قوس صعود از هیولی آغاز شده و تا صور جسمیه و نوعیه، صور معدنی، نبات، حیوان و انسان پیش می‌رود. هر کدام از این مراحل، خود دارای مراتبی است که در آثار مشائیان به‌طور مبسوط بیان شده است.. .