کتاب زیدیه یمن pdf

معرفی کتاب زیدیه یمن

در فرهنگ اسلامی زیدیه به یکی از فرقه‌های کلامی- فقهی شیعی اطلاق می‌شود که به امامت زید بن علی (ع)، فرزند امام چهارم شیعیان، قائل‌اند. آنان معتقدند که امامت امری وراثتی نیست و هر یک از فرزندان حسن بن علی (ع) یا حسین بن علی (ع) می‌تواند بنا بر صلاحیت‌های خود به منصب امامت شیعیان دست یابد. یکی از این صلاحیت‌ها تلاش برای مقابله با ظلم و بی‌عدالتی و اقامه‌ عدل و داد است.

زیدیه از فرقه‌های همچنان زنده‌ اسلامی به شمار می‌آید و گفته می‌شود یازده میلیون پیرو در سراسر جهان دارد. پایگاه اصلی زیدیه یمن است که بنا بر اقوال، حدود چهل درصد جمعیت آن را قائلان به این مذهب تشکیل می‌دهند. حضور آنان در یمن سابقه‌ای تاریخی دارد: قاسم بن ابراهیم الرسی، فقیه و متکلم برجسته زیدی‌مسلک، رهبری و هدایت گروهی را در غرب طبرستان، مناطقی که امروزه آنها را با نام‌های چالوس، کلار و رویان می‌شناسیم، برعهده داشت. یکی از نوادگان او به نام یحیی بن الحسین الهادی الی الحق در سال 284 هجری به یمن رفت و حکومتی زیدی را در آن منطقه تاسیس کرد. حکومت زیدی او و جانشینانش در آن منطقه از قرن دهم تا نیمه قرن بیستم میلادی برقرار بود. بنابراین، بی‌وجه نیست که کتابی درباره‌ زیدیه به‌ طور خاص به یمن و آثار زیدی در آن چشم داشته باشد.

کتاب زیدیه یمن، اثر علامه شهید مرتضی المحطوری‌الحسنی، که انتشارات دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی آن را با ترجمه‌ علی اسودی منتشر کرده است، چنین کتابی است. نویسنده کتاب از استادان زیدی مذهب دانشگاه صنعا و مؤسس کرسی فقه زیدی دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی در سال 1393 است. وی همان سال، ترجمه کتاب زیدیه را به دانشگاه پیشنهاد داد. مترجم کتاب دکتر اسودی، سالها مدرس زبان و ادبیات عربی این دانشگاه بوده است.

این اثر، دیدگاه‌های زیدیه در حوزه‌های فقه، اصول، کلام، اعتقادات، علوم قرآن و حدیث را به‌صورت مختصر و گویا تبیین می‌کند. اهمیت کتاب در معرفی اسناد میراث فقهی، ائمه و بزرگان تأثیر‌گذار زیدیه در علوم مختلف و نیز تحولات تاریخی این مذهب است.

کتاب زیدیه یمن با بیان گزیده‌ای از زندگی امام زید آغاز می‌شود، سپس نویسنده به باورهای اساسی زیدیه می‌پردازد. در فصول بعدی کتاب، خواننده با عقاید زیدیه در مسائلی کلامی و تاریخی مانند امکان رویت خدا، شفاعت، خلق قرآن، جاودانگی در دوزخ و جایگاه صحابه آشنا می‌‌شود. سپس، فصلی را به مهم‌ترین کتاب‌های زیدیه در تفسیر قرآن، احادیث و فقه اختصاص می‌دهد و به ‌طور خاص، مراحل تحول فقه زیدیه را، از تألیف و گردآوری تا تقریر قواعد آن، برمی‌شمارد. فصول پایانی کتاب به دیدگاه زیدیه درباره‌ امام غایب، اماکن و بناهای مهم زیدیه و طرح اقوالی اختصاص دارند که به زیدیه منسوب شده‌اند، ولی به‌واقع از آنان نیستند، از جمله، باور به بداء، رجعت، متعه، مسح پاها در وضو و تقیه. کتاب زیدیه یمن توضیحی نسبتاً جامع درباره مذهب زیدی است و خواننده را با مهم‌ترین تحولات تاریخی و دیدگاه‌های کلامی و فقهی این مذهب آشنا می‌کند.

گزیده کتاب زیدیه یمن

نوادگان خاندان عترت و پیروان گرامی‌شان همگی زید را امام اعظم خوانده و الگوی پیش آهنگ و شایسته برای امامت و پیروی از او دانسته‌اند؛ زیرا وی جامع شرایط معتبر امامت از لحاظ خلقی و اکتسابی بود که در ادامه این شرایط را بیان می‌کنیم. از مهم‌ترین آنها مقام و جایگاه علمی اوست. در دوره حیات پدر خود نزد او علم آموخت. با وفات پدر بزرگوارش ۱۴ ساله و حافظ کل قرآن بود و علوم را به خوبی فرا گرفته بود. از او روایت کرده‌اند: سیزده سال با کتاب خدا عزوجل عزلت گزیدم و مشغول خواندن و تدبر در آن شدم. همچنین علم حدیث شریف را از پدر خود آموخت؛ از این رو معلومات فقهی و حدیثی‌اش از پدرش و جدش از علی‌بن‌ابی‌طالب (ع) روایت شده است.

اصول عقیده بر اساس قرآن و عقل را با آموزه های خود از اهل‌بیت (ع) فرا گرفت؛ علوم اهل‌بیت (ع) درباره مسائل فقه و سیره پیامبر را آموخت و از پدر خود علم سیره اخبار و بیشتر از آن را از سیره اهل‌بیت آموخت. در فراگیری زبان عربی چون خود عرب اصیل بود، در آن مهارت زیادی یافت. در زمان حیات پدر بزرگوار خود که کودکی بیش نبود، برادرش محمدباقر (ع) متولی تکمیل آموزش پدر به وی بود؛ ازاین‌رو، به ویژه در علوم نحو و بلاغت کامل‌تر شد. امام محمدباقر (ع) شیفته همت عالی، عزم راسخ و هوش سرشارش گشت.