کتاب به آیندگان، اثر علی اصغر کرباسچیان؛ وصیتنامه فرهنگی تربیتی استاد که پس از پیادهسازی چند جلسه مصاحبه با ایشان به دست خود استاد بازنویسی و اصلاح شدهاست.
این کتاب به منزله نقشه راه علامه در فعالیتهای تربیتی و فرهنگی است که به موضوعات و عناوینی نظیر؛ «ضرورت اهتمام به تعلیم و تربیت، شناخت روش بیگانگان و شیوهی برخورد با آنان، نارساییها در مدارس گذشته، اعتقاد به بقای روح، اهمیت حقالناس، بیاعتباری دنیا ، ارزش علم» و غیره پرداخته و به بررسی و تحلیل آنها میپردازد.
الف. اعتقاد به بقای روح
اعتقاد به بقای روح از اصول دین است. اگر کسی این اعتقاد را داشته باشد، به همۀ احکام دین عمل میکند و حق مردم را پایمال نمیکند، چراکه خدا را بر رفتار خود حاضر و ناظر میداند و معتقد است کوچکترین عملِ او در عالم بعد به حساب میآید.
برای اثبات بقای روح، در هر جلسه شواهد زندهای بیان میکردیم، مثل اینکه فردی که از دنیا رفته بود به خواب کسی میآمد و او را از امری مخفی که هیچ کس اطلاع نداشت، خبر میداد و بعد در بیداری، چیزی را که گفته بود بدون کم و زیاد میدیدند.
در سالهای آخر دبیرستان که رشد عقلی دانش آموزان زیاد شده بود، علاوه بر آن مثالها، استدلالهای عقلی بر بقا و تجرد روح بیان میشد.
یکی از عوامل مهم در سازندگی شاگردانِ علوی همین مسئلۀ ایمان به بقای روح بود که چون معتقد بودند برای همیشه زندهاند، همانطور که مردم برای تأمین آتیۀ چند روزۀ دنیای خود تلاش میکنند، اینها هم برای حیات جاودانۀ خودشان توشه برمیداشتند.
معلمان باید اعتقاد به بقای روح را به شاگردان منتقل کنند و نگذارند این عقیده در آنان کمرنگ شود.
ب. اهمیت حقالناس
میگفتیم اگر کسی تکلیف واجبش را ترک کند یا مرتکب گناهی شود ممکن است خدا او را ببخشاید؛ اما اگر کسی به دیگری ظلم کند و حق او را بگیرد و به او مدیون شود، خدا از او نمیگذرد، مگر اینکه آن شخص از او بگذرد و او را حلال کند.. .