کتاب المان ها و هویت شهری pdf
المان ها و هویت شهری
مریم شعبانی و امین خلیلی فرد در کتاب المان ها و هویت شهری، به بررسی مجموعه عوامل فرهنگی و اجتماعی مردمان هر منطقه در روند شهرسازی پرداخته اند. قابلیت زندگی، هویت، اصالت و فرصت های شهری از خصوصیات مثبت محیط شهری است که باید در خدمت فرد، شهروند و واحدهای کوچک اجتماعی قرار گیرد.
ساختار شهر بایستی به طور مستقیم از طریق نهادها و به طور نمادی از طریق فضاهای عمومی اش دعوت کننده و مشوق حیات عمومی باشد. فضای عمومی شهر برخلاف فضاهای محله ای باید به روی تمامی اعضای جامعه باز باشد. فضای عمومی شهر محل تعامل و معاشرت گروه های مختلف مردم می باشد. محلی است که مردمان متفاوت برخورد و معاشرت می نمایند.
نشانه های شهری به عنوان یک عنصر خاص نماد شاخص فضای شهری، عمل می کنند. این نشانه ها در راستای سبک ها، روش ها و اعتقادات یک اجتماع شکل می گیرند و می توانند به معرفی یک منطقه ی خاص به لحاظ تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی و... بپردازند که در برقراری ارتباط مؤثر شهروندان و کسانی که به محل رفت و آمد دارند نقش مهمی دارند. هدف دیگر المان ها، ارتقای کیفیت و ایجاد سرزندگی فضاهای شهری و زیبایی و شادابی است. نصب نشانه های شاخص شهری و کمک گرفتن از ابزارهایی جهت زیباسازی آن ها از عوامل مهم ایجاد محیط سالم و با نشاط برای زندگی شهروندان است. اولین نقشی که در طراحی نماد شهری قائل می شویم، ارتباط بصری و درک معنایی مناسب بین طرح و انسان و سپس، وظیفۀ زیباسازی محیط شهری است. از آنجایی که طراحان شهری نقش مهمی در ایجاد و مکان یابی فضاها و نمادها دارند لذا در ایجاد فضاهای شهری متناسب با محیط شهری نیازمند شناخت کافی از هویت شهری و رفتارشناسی انسان هستند تا با بهره گیری از این موارد بتوانند فضای شهری مناسبی برای تعاملات اجتماعی و زندگی جمعی شهری، طراحی و اجرا نمایند و بتوان به نحوی کیفیت زندگی شهری را بالا برده و شهر را متمایز از دیگر شهرها ساخت و به مکان جاذب جمعیت و گردشگران تبدیل شود. یکی از عواملی که القا کنندۀ هویت در فضاهای شهری می باشد، المان های شهری است. حال موضوع در این است که این المان ها باید چه ویژگی هایی داشته باشند تا یادآور هویت شهری باشند و سبب برانگیخته شدن حس تعلق خاطر برای ساکنان باشند.
در بخشی از کتاب المان ها و هویت شهری می خوانیم
شهرسازی اسلامی مشتمل بر مبانی نظری و تئوری های مربوط به اصول و ارزش هایی است که باید در طراحی، برنامه ریزی و ایجاد محیط زندگی مسلمانان رعایت شوند و بر روابط انسان با محیط (طبیعی یا مصنوع) و همچنین با سایر هم نوعان خویش (جامعه) حاکم باشد. این اصول و ارزش های از تعالیم اسلامی استخراج شده و دربردارنده عوامل مهم فرهنگ ملی که در تضاد با اصول پیشین نباشند نیز هستند.
اجمالاً باید گفت که منبع اصلی اصول حاکم بر کلیه اعمال مسلمانان و از جمله شهرسازی آن ها، قرآن کریم و سنت پیامبر هستند. در این متون بر اساس یک سری زمینه ها و موضوعات کلی، اصولی برای فعالیت و زندگی انسان قابل استخراج هستند، مانند هدف غایی زندگی انسان. این اصول باید با معیارهای حاکم بر عالم وجود که توسط خداوند برپا شده هماهنگ و یا تفسیری از آن باشد. علت این امر، آن است که انسان خلیفه خداوند بر روی زمین بوده و اعمال او باید رنگ الهی به خود گیرد.
این اصول کلی حاکم بر عالم وجود براساس تعالیم اسلامی عبارتند از وحدت در کثرت، تجانس، توازن، تعادل، اندازه، هماهنگی و مواردی از این دست که مکتب اصفهان نمونه بسیار خوبی در این زمینه محسوب می شود. معمولاً در معماری اسلامی چهار عامل مهم تعیین کننده می باشند: 1- شرایط آب و هوایی 2- مواد و مصالح محلی 3- فرم های سنتی 4- شیوه زندگی و ارزش های اسلامی و اجتماعی اصول و معماری اسلامی که در راس آن معماری اماکن مذهبی و مساجد قرار دارد.
