کتاب ویرانی و حفاظت در معماری نوشته دن باراش و ترجمه پیروز حناچی و سارا تیمورتاش توسط انتشارات دانشگاه تهران کتابی برای دانشجویان معماری و سایر علاقمندان این رشته تهیه و تدوین شده است.
روزبه روز بر تعداد معماریهای متروک و رهاشده در سطح شهرها افزوده میشود. این معماریها از سایتهای وسیع صنعتی گرفته تا تک بنایی مسکونی در کوچه پس کوچههای شهر، آیینه تاریخ هستند. همین لایههای هویتی شهری ماست که آنها را غنی و مملو از خاطره میسازد. دقت در فضاهای متروک چندوجه دارد. اول آنکه محل درنگ و تامل است. فضاهای متروک مانده در این هیاهوی شتابان توسعه، اندکی سکوت و تخیل نسبت به گذشته و آینده خود به رهگذران هدیه میدهند.
کتاب ویرانی و حفاظت در معماری به این گونه فضاها میپردازد و تلنگری است برای حفاظت از آنها که در غیر این صورت از دست میروند و خسران و حسرت برجای میگذارند.
کتاب ویرانی و حفاظت در معماری بر گونه ویژهای از معماری متمرکز است که به نظر میرسد به متخصصان ویژه خود در کشور نیاز دارد. آموزش و تعلیم دانشجویان در این حوزه، آنها را برای مواجهه با این گونه از معماری که همواره بر تعداد آن افزوده میشود، مهیا میکند.
تخریب آثار معماری به تعبیری سر به سر گذاشتن با تاریخ است که کار پیچیده و خطرناکی به نظر میرسد. هنگامی که ساختمانی تخریب میشود، گرچه گذشته آن قابل برگشت نیست اما خاطرات مربوط به دوران شکوه سابق آن همواره پایدار میماند. کاخ شهر برلین با معماری باروک واقع در شرق پایتخت آلمان، در گذشته محل زندگی خانواده سلطنتی پروسی و بنای آن متعلق به قرن پانزدهم بود. این کاخ در جریان جنگ جهانی دوم متحمل آسیبهای فراوانی شد و در سال 1950 میلادی به جای حفاظت، تحت ویرانی و تخریب قرار گرفت.
این اتفاق برخلاف اعتراضات همگانی و به دلیل فعالیتهای رژیم کمونیستی برای کم اهمیت جلوه دادن دوران نظامی پروسیها به وقوع پیوست، سپس قصر جمهوری به جای آن ساخته شد که الهام گرفته از دوران سوسیالیسم بود. این بنا بین سالهای 1976تا1990، محل پارلمان آلمان شرقی و میزبان جلسات بزرگ و معروف سیاسی و فرهنگی بود. بعد از تخریب دیوار برلین در سپتامبرسال1990، شورای مردم با استناد به نگرانی ناشی از مصالح آزبستی و برای برافکندن تعهدات مربوط به دوران کمونیستی، رای تخریب قصر جمهوری را صادر کرد. پارلمان ایالتی آلمان سال2003 در حرکتی طعنهآمیز با تخریب قصر جمهوری و بنای مجدد کاخ برلین موافقت کرد.