کتاب «نظام اقتصادی اسلام» نوشته سیدحسین میرمعزی است که به اقتصاد میپردازد، این کتاب در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به چاپ رسیده است.
امروزه که از سویی نظامهای اقتصادی سرمایهداری و سوسیالیستی در تأمین همزمان رشد و عدالت شکست خوردهاند و از سوی دیگر کشور اسلامی ایران در دهه پیشرفت، عدالت و معنویت قرار دارد، انجام چنین تحقیقی و ارائه آن به جامعه ضرورتی دوچندان دارد. در کتاب «نظام اقتصادی اسلام»، مبانی، اهداف، اصول راهبردی و اخلاقی نظام اقتصادی اسلام تبیین گشته و تفاوتها و مزیتهای این نظام نسبت به نظام اقتصادی سرمایهداری بیان شده است. نویسنده تلاش نموده است به روش عقلی و نقلی با استفاده از آیات و روایات، این مسأله را که نظم اقتصادی اسلام دارای مبانی، اصول راهبردی و آموزههای اخلاقی هماهنگ با اهداف عدالت و امنیت اقتصادی و بارورکردن استعدادهای طبیعت است، را اثبات نماید. ارائه تعریفی جدید از نظام اقتصادی اسلام و تبیین آن در ساختاری جدید در قالب مبانی، اهداف، اصول راهبردی و اخلاق و نوآوریهای متعدد در اجزای بحث از ویژگیهایی است که کتاب «نظام اقتصادی اسلام» را از کتابهای نظیر خود متمایز ساخته است.
گرچه شهید صدر نظام اقتصادی را به صورت روشن تعریف نکرده است، از برخی کلمات آن شهید بزرگوار به دست میآید که از دیدگاه او، بین نظام و مذهب اقتصادی تفاوت وجود دارد. به نظر وی، مذهب اقتصادی، اسلوب و روشی است که جامعه از آن روش، در حیات و حل مشکلات آن تبعیت میکند و هر نظریه اساسی در زندگی اقتصادی را که درباره اندیشه عدالت اجتماعی است، دربرمیگیرد؛ در حالیکه نظام، مشتمل بر مرزبندی روابط بین مردم به تناسب شرایط زمانی و مکانی است؛ البته نظام روابط اقتصادی، بیتردید براساس اصول ثابت، مذهب اقتصادی مرزبندی میشود. پس از شهید صدر، برخی اقتصاددانان مسلمان، متوجه این تفکیک نشده، بین مفهوم نظام اقتصادی اسلام و مفهوم مذهب اقتصادی از دیدگاه شهید صدر تفاوتی قائل نشدند.
دکتر سعادابراهیم صالح نیز بین مذهب اقتصادی و نظام اقتصادی اسلام تفاوت قائل است. به نظر وی، مذهب اقتصادی، شامل مبادی، قواعد و اصول عامهای است که در قرآن کریم و سنت نبوی وارد شدهاند و برای همه زمانها و مکانها صلاحیت دارند و ثابت و تغییرناپذیرند؛ ولی نظام اقتصادی، مجموعه عملیات و تنفیذاتی است که با حفظ اصول اسلام و متناسب با هر عصر و مکان، به وسیله جامعه پذیرفته میشود.