بر خلاف نظریه قالب جهانی که هرچه میزان توسعه‌یافتگی بیشتر باشد، مشارکت سیاسی افزایش خواهد یافت، در کشور ما متغیرهای دیگری اثرگذارند. همچنان که از عنوان کتاب پیداست، این اثر پژوهشی عوامل اجتماعی تاثیرگذار بر مشارکت سیاسی مردم را که مقصود همان انتخابات است با رویکرد جامعه‌شناختی، بررسی می‌کند.

نویسنده درباره انگیزه نگارش کتابش می‌گوید: «باتوجه به آسیبی که در این حوزه تشخیص دادم، تصمیم گرفتم متغیرهای موثر بر این مشارکت را بررسی کنم. اغلب تحقیقات این حوزه نرخ کلی و ملی مشارکت سیاسی را مدنظر قرار می‌دهند و آن را شاخص اصلی می‌دانند، درحالی‌که در مطالعات دقیق‌تر درمی‌یابیم توزیع مشارکت سیاسی در کشور ما متوازن نیست، به این معنا که در برخی نقاط این مشارکت بالا یا بسیار بالاست و در نقاط دیگر این مشارکت پایین یا بسیار پایین گزارش شده است. از این لحاظ این مقوله را به عنوان آسیب مدنظر قرار دادم که مشارکت سیاسی به‌ویژه در شهرهای بزرگ که مرکزیت اقتصادی، سیاسی و فرهنگی‌اند، باید بیشتر باشد، در غیر این صورت نیازمند ریشه‌یابی و بررسی علل این پدیده‌ایم. برای بررسی این مشارکت سیاسی نامتوازن به تحلیل ساختاری پرداختم و با روشی برخلاف تحقیقات معمول که بیشتر پیمایشی و بر اساس پرسشنامه‌اند، از داده‌های تحلیل ثانویه یعنی داده‌های موجود سرشماری‌ها، آمارهای سازمانی و گزارشاتی که نهادهای دولتی به شکل سالانه ارایه می‌دهند، استفاده کردم.

در نگارش کتاب جامعه‌شناسی مشارکت سیاسی بیشتر بر شاخص‌های فرهنگی و دینی نظیر میزان صنعتی شدن، میزان شهری‌شدن، سطح تحصیلات مردم و میزان دینی‌بودن جامعه تاکید شده است و متغیرهای مهمی نظیر توزیع منابع، توزیع اقتصادی و اقدامات جبرانی دولت برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر نیز مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده دو متغیر بسیار مهم «توزیع منابع و اقدامات جبرانی دولت» که از شاخص‌های مهم عدالت است و «متغیر دینی‌بودن جامعه» را در میزان مشارکت سیاسی جامعه ایران بسیار اثرگذار توصیف می‌کند، به این صورت که هرچه منطقه، شهر یا استانی که به لحاظ اقتصادی دچار فقر، مساله بی‌خانمانی و ... بوده و هرچه اقدامات جبرانی دولت در آن منطقه افزایش داشته و در راستای عدالت اجتماعی گام برداشته، مشارکت سیاسی مردم بیشتر دیده می‌شود. کتاب جامعه‌شناسی مشارکت سیاسی ضمن دریافت لوح تقدیر از یونسکو و آیسکو، برگزیده چهارمین جشنواره بین‌المللی فارابی نیز شده است.

گزیده کتاب جامعه‌ شناسی مشارکت سیاسی

چرا برخی اجتماعات نرخ مشارکت نازل‌تری نسبت به سایر اجتماعات دارند و برخی دیگر در نسبت‌های بالاتری پای در عرصه فعالیت سیاسی می‌گذارند؟ چرا شهروندان یک دولت - ملت واحد در مکان‌های مختلف با نسبت‌های متفاوتی پای صندوق‌های رأی‌گیری حاضر می‌شوند؟ چه علل و عواملی تفاوت‌پذیری در نرخ‌های رای‌دهی بین خرده اجتماعات یک جامعه کلان (ایالت‌ها، استان‌ها، مناطق، ناحیه‌ها، حوزه‌های انتخاباتی، شهرستان‌ها، شهرها و محله‌ها) را توجیه می‌کنند؟ این‌ها اساسی‌ترین پرسش‌هایی هستند که «جامعه‌شناسان سیاسی تطبیقی»، علمای «جغرافیای انتخاباتی» و به‌ویژه پژوهشگران حوزه «جامعه‌شناسی انتخاباتی» با آن‌ها مواجه‌اند و درصدد پاسخ‌یابی برای این پرسش‌های مهم و اساسی هستند؛ اما علی‌رغم برخی تلاش های جدی و دامنه‌دار، هنوز به نتیجه رضایت‌بخش و واحدی در این زمینه نرسیده‌اند تبیین تفاوت‌پذیری در میزان حضور رأی‌دهندگان در هر دو سطح فردی و سیستمیک هدف بسیاری از جامعه‌شناسان سیاسی و سیاست‌شناسان تطبیقی در خلال سالیان مدید بوده است.

درعین‌حال رهیافت‌های معطوف به پاسخ‌دهی به این مسئله واحد فوق‌العاده متنوع و متفرق بوده‌اند. جامعه‌شناسان و عالمان سیاسی به منظور یافتن پاسخی بنیادی‌تر بدین پرسش این‌گونه طرح سؤال می‌کنند که چرا مردم در روز انتخابات پای صندوق‌های رأی حضور به هم می‌رسانند؟

صفحات کتاب :

307

کنگره :

‏‫‬‭JQ۱۷۸۹‭‬ ‭/آ۱۵‬‏‫‭م۵۷ ۱۳۹۱‬‬

دیویی :

‏‫‬‭۳۲۳/۰۴۲۰۹۵۵

کتابشناسی ملی :

2938794

شابک :

978-964-00-1523-0

سال نشر :

1391