کتاب درآمدی بر عملیات استشهادی از منظر فقه و حقوق، تألیف سهیل احمدی و محمد داودآبادی، از جمله کتابهایی است که توسط انتشارات دانشگاه جامع امام حسین (ع) به چاپ رسیده است.
در حوزهی حقوق بینالملل که محیطی مملو از تنش و درگیری است نیز دفاع، مقبول کشورهای مختلف جهان قرار گرفته و هر کشوری که مورد حمله قرار بگیرد، دفاع مشروع از تمامیت ارضی را با توسل به نیروی نظامی و یا به هر طریقی حق مسلم خود میداند. اما برخی از ملتهای مظلوم همچون؛ ملت فلسطین، مورد تعدی و تجاوز زورمدارانی مانند رژیم صهیونیستی (به پشتیبانی دولتهای استکبار) قرار گرفتهاند. ملت مظلوم فلسطین برای دفاع از سرزمین خود چارهای جز تمسک جستن به «عملیات استشهادی» ندارند، چرا که از حمایت همهی جوامع بینالملل مأیوس شدهاند.
عملیات استشهادی، شیوه و ابزاری دفاعی است که در زمانهای اخیر، مجاهدین مسلمان علیه دشمنان متجاوز و اشغالگر به کار گرفتهاند. عدهای از فقهای معاصر شیعه و اهل سنت این نوع عملیات را مصداقی از جهاد دفاعی دانسته و آن را جایز و مشروع میدانند. عملیات استشهادی با توجه به اهمیت حفظ نفس زمانی انجام میشود که با دیگر ابزار دفاعی متعارف دفع تجاوز ممکن نباشد. اطلاق آیات و روایات جهاد دفاعی و ترجیح دفاع بر حفظ نفس دلیل جواز این نوع عملیات است. عملیات استشهادی ملاک جهاد و دفاع را دارد و با انتحار و اعمال انتحاری علیه انسانهای بیگناه، یا به عبارت دیگر خودکشی، بدون جهت شرعی متفاوت است. لذا ادله حرمت قتل نفس منصرف از آن است.
تشریع «حکم جهاد» در مکتب اسلام
نخستین آیه مربوط به «حکم جهاد»، در سال اول هجری که مختص به «جهاد دفاعی» است؛ نازل شد. قرآن کریم میفرماید: «به آنها که جنگ بر آنان تحمیل شده اجازه جهاد داده شده است، چرا که مورد ستم قرار گرفتهاند و خدا قادر بر نصرت آنها است.
همانها که به ناحق از خانه و لانه خود بدون هیچ دلیلی اخراج شدند، جز این که میگفتند: پروردگار ما الله است و اگر خداوند بعضی از آنها را به وسیله بعضی دیگر دفع نکند؛ دیرها و صومعهها و معابد یهود و نصاری و مساجدی که نام خدا در آن بسیار برده میشود، ویران میگردد و خداوند کسانی را که او را یاری کنند و از دینشان دفاع نمایند یاری میکند، خداوند قوی و شکستناپذیر است». (سوره حج، آیه 39-40)