کتاب انسان به زبان روان نوشته محمدناصر رضایی توسط انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است. روانشناسی اسلامی در چند سال اخیر موضوع بحثهای گوناگونی در مجامع علمی بوده است و برخی به موافقت و مخالفت با آن برخاستهاند.
کسانی که موافق روانشناسی اسلامی هستند،بر این باورند که روانشناسی علمی محصول روشهای پوزیتویستی غرب است و حاوی ارزشهای آن میباشد و این عملا در تقابل با ارزشهای دینی اسلام هم به لحاظ موضوع و روش و هدف قرار خواهد گرفت. در مقابل کسانی که مخالف هستند معتقدند روانشناسی در قالب یک علم نمیتواند پسوند اسلامی، مسیحی یا غیره داشته باشد.
دو مسئله امکان روانشناسی اسلامی و روش تحقیق آن، از مباحث مهم روانشناسی اسلامی است که نیازمند بررسی دقیق علمی است به همین منظور گروه اخلاق و تربیت کانون اندیشه جوان جلسات متعددی را با اساتید تراز اول حوزه و دانشگاه برگزار نموده و حاصل را قالب سه نشست در کتاب انسان به زبان روان ارائه نموده است.
مراحل روش تحقیق در روانشناسی اسلامی
مرحله اول: مطالعه ادبیات علمی
محقق جهت دستیابی به مکتب روانشناسی اسلامی، با موضوعات و مسائلی روبهرو میشود که دارای پیشینه و ادبیات علمی خاصی هستند، وی باید ادبیات علمی این موضوعات و مسائل را در روانشناسی معاصر مطالعه نموده و نسبت به آنها تجزیه و تحلیل داشته باشد و بداند که در مورد آن موضوعات چه چیزهایی گفته شده و چه نظریههایی ارائه شده و تاکنون چه پژوهشهایی انجام گرفته است؛ بنابراین فهم و مطالعه دقیق پیشینه، اولین مرحله روش تحقیق در روانشناسی اسلامی است.
مرحله دوم: نقد و بررسی
پژوهشگر به اینکه در علوم انسانی به طور عام و در روانشناسی به طور خاص، مبانی، پیشفرضها و نگاههای متفاوتی وجود دارند، علم اجمالی دارد؛ از سوی دیگر میدانیم که یکی از زمینههای تولید نظریه یا ایده جدید، نقادی دیدگاههای قبل است.
این دو جهت ایجاب میکند که پژوهشگر در مرحله دوم نسبت به ادبیات علمی موضوع پژوهش نگاه انتقادی داشته باشد. تفاوت این مرحله با مرحله اول این است که در مرحله اول، پژوهشگر نگاه همدلانه دارد، یعنی محقق میخواهد موضوعات و مسائل قبل را به گونهای بفهمد که بتواند تقریر جدیدتری ارائه دهد و از آن دفاع و آن را خوب بیان کند؛ اما در مرحله دوم، نگاه پژوهشگر انتقادی است.