کتاب «منطق علوم انسانی اسلامی» نتیجه یکی از پژوهشهای مشترک گروه «منطق فهم دین» و «قطب فلسفه دین» است که توسط رمضان علیتبار به سامان رسیده است. این کتاب در سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به چاپ رسیده است.
منطق علوم انسانی اسلامی، به عنوان روش عام و مشترک، با تکیه بر مبادی اسلامی، عهدهدار مطالعه سازوکارهای تولید علوم انسانی اسلامی از منابع معتبر میباشد. این منطق جامع، افزون بر عناصر و مؤلفههای درونی روش (قواعد، فرایندها، مهارتها و ابزارها )، به مبادی و مبانی آن میپردازد. کتاب «منطق علوم انسانی اسلامی» در پی آن است درباره ویژگیها، عناصر رکنی و غیررکنی و الزامات «منطق علوم انسانی اسلامی»، با ابتنای بر مبادی و مبانی حکومت اسلامی بپردازد که هم نما و شمایی کلی از آن ارائه دهد و هم نسبت آن با سایر دانشهای مرتبط را بررسی کند. اثر یاد شده در سه بخش کلی سامان یافت؛ در بخش نخست چیستی و حقیقت علوم انسانی و روششناسی آن طرح شد؛ پس از معرفی اولیه و کلی منطق علوم انسانی، نوبت به طرح زیرساختها و مبانی نظری آن رسید که بخش دوم، عهدهدار آن میباشد. بخش سوم و پایانی، ناظر به نسبت و مناسبات منطق علوم انسانی با دانشهای مرتبط و همگن میباشد.
«روش علوم انسانی اسلامی» به معنای فرایند شناخت یا توصیف واقعیت انسانی از منابع معتبر اسلامی است. به عبارت دیگر، «روش علوم انسانی اسلامی» عبارت است از: سازکار و راه کشف، تولید و توجیه علوم انسانی اسلامی از منابع معتبر اسلامی و شیوه سنجش آن، این تعریف از یکسو، هم ناظر به روش تولید علوم انسانی اشاره دارد و هم به روش تحقیق در این علوم و از سوییدیگر، هم به خود «راه» تحقق این علوم، اشاره دارد و هم به قواعد و ابزارهای لازم آن، بنابراین در یک تعریف عام و کلی میتوان گفت روش علوم انسانی، شامل مجموعه قواعد، ابزارها، فنون و راههایی است که انسان را هنگام بررسی و پژوهش، به کشف مجهولات در حوزه علوم و مسائل انسانی، هدایت میکند. علوم انسانی، محصول و برایند فرایند یاد شده است و بر این اساس، هر روش، نوع خاصی از شناخت را به دنبال میآورد و در مقابل نیز، هر علم و معرفتی از روشی خاص به دست آید؛ لذا سطوح مختلف علم، روشهای گوناگونی را طلب میکند؛ مثلاً روشهایی که در تحقیقات بنیادین به کار میروند، با روشهایی که در تحقیقات کاربردی استفاده میشوند، یکسان نیستند.