کتاب ادبیات داستانی عامه pdf

معرفی کتاب ادبیات داستانی عامه

در کتاب ادبیات داستانی عامه، تالیف حسین یزدانی و آسیه ذبیح نیا، کوشش شده با توجه به اهمیت و نقش قصه های عامیانه در زندگی عامه مردم و همچنین شیوه های برخورد مردم با این شکل قصه ها و انس و الفت با آن ها، انواع قصه های عامیانه در ادوار مختلف معرفی، تبیین و تفسیر گردد.

بخش گسترده ای از فرهنگ مردم و ادبیات شفاهی ایران را «قصه های عامیانه» تشکیل می دهند. قصه های عامیانه آینۀ تمام نمای تجربه های زندگی، سنت ها و رفتارهای مردم در درازای تاریخ هستند. می توان گفت، بیم ها و امیدها، کشمکش های انسان با طبیعت، یا با انسان های دیگر و با خود، در این گونۀ ادبی بازتاب پیدا کرده است.

ادبیات عامیانه هر ملتی نشانگر فرهنگ و اندیشه های قومی آن هاست و از بررسی آن ها می توان به سنت ها و فرهنگ های اقوام گوناگون که از راه مهاجرت، جنگ و تجارت وارد شده و ماندگار گشته اند، پی برد و با جداکردن آن ها به بازنگری فرهنگی قوم پرداخت. قصه های عامیانه بخشی از ادبیات عامیانه به شمار می روند.

گردآوری و بررسی این قصه های عامیانه می تواند نوع زندگی و تفکر مردمان هر ملتی را نشان دهد. گاه در این قصه ها رنج و درد ملتی نهفته است؛ گاه خوشی ها و شادی های آن ها، از این رو مطالعه و تحقیق در قصه های عامیانه هر قومی از نظر مردم شناسی بسیار مفید و از سویی دیگر فرهنگ عامه به طور کلی و قصه های مردم به طور اخص در ادبیات داستانی هر کشور بنیادین است؛ بسیاری از داستان نویسان و هنرمندان چه در کشور ما و چه در دیگر کشورها در تکوین آثار خلاقانه شان گوشه چشمی به این چشمه های جوشان داشته و از آن ها بهره ها برده اند. کتاب ادبیات داستانی عامه به شرح زیر گردآوری شده است: 

فصل اول به «کلیاتی در باب ادبیات عامه» اختصاص دارد. در فصل دوم «بن مایه و طبقه بندی قصه های ایرانی» آمده است. در فصل سوم، «قصه های عامیانه از سدۀ پنجم تا نهم هجری» بررسی و تحلیل می شود. فصل چهارم به معرفی و تفسیر «قصه های عامیانه از قرن نهم تا انقلاب مشروطه» اختصاص دارد. و در فصل پنجم «قصه های عامیانه از مشروطه تا سال 1300» معرفی شده است.

گزیده کتاب ادبیات داستانی عامه 

ادبیات چیست؟ ادبیات جمع کلمۀ ادبیّه است. در فرهنگ معین نیز ادبیه به عنوان مفرد ادبیات آمده و آن را دانش های متعلق به علوم ادبی و آثار ادبی دانسته است. (معین، ذیل واژه)

هم چنین ادبیات عبارت است از: «چگونگی تعبیر و بیان احساسات و عواطف و افکار به وسیلۀ کلمات در اشکال و صورت های مختلف.» (دهخدا، ذیل واژه)

از دیدگاه استاد زرین کوب ادبیات: «تمام ذخایر و مواریث ذوقی و فکری اقوام، امم عالم که مردم در ضبط و نقل و نشر آن ها اهتمام کرده اند، این میراث ذوقی و فکری که از رفتگان باز مانده است و آیندگان نیز همواره برآن چیزی خواهند افزود، همواره موجب استفاده و تمتّع و التذاذ اقوام و افراد جهان خواهد بود.» (زرین کوب، 1354ص18)

در یک نگاه می توان ادبیات را دو گونه تقسیم کرد: ادبیات شفاهی (گفتاری یا محاوره ای) و ادبیات مکتوب (نوشتاری یا رسمی). ادبیات شفاهی ذوقیّات بومی مردمی در یک منطقه است که درآن قصه ها، افسانه ها، اشعار و کارهای نمایشی در شکل های مختلف به چشم می خورد. ادبیات رسمی به آن دسته از ویژگی های به ثبت رسیده و حاکم بر تاریخ ایران زمین گفته می شود که به صورت آثار ذوقی یا فکری در نظم و نثر به کتابت در آمده و به دست ما رسیده است. کلیه آثار شاعران، عرفا، نویسندگان و خالقان آثار هنری به صورت نظم و نثر در محدودۀ این موضوع قرار دارد.

ادبیات فرهنگ عامه: ادبیات فرهنگ عامه بیش تر شامل قصه ها، مثل ها، ترانه ها، چیستان ها، و شعرهای عامیانه است که در میان عامه مردم و در اصل به صورت شفاهی رایج بوده است. ریشه های بسیاری از این قصه ها حتی به دوران پیش از تاریخ، پیش از پیدایش خط و به فضای زندگی در جوامع اولیه بر می گردد. هزار و یک شب، داستان پر خواننده از نوعی دیگر است که از زبان هندی به زبان پهلوی و از زبان پهلوی به زبان عربی و سرانجام در زمان فتحعلی شاه قاجار از عربی به فارسی برگردانده شده. هزار و یک شب شامل داستان های گوناگون، ولی در عین حال به هم پیوسته است که همواره مورد استقبال بزرگ سالان و کودکان بوده است.