اساس دین مبین اسلام، بر نصح و خیرخواهی ابناء بشر بناشده و هدف آن، به اعلی علیین رساندن انسان است. هر مکتب، فارغ از الهی یا غیر الهی بودن، بنا به مبانی خود و همچنین اهدافی که برای جهان خلقت و انسان، تصویر مینماید، بایدها و نبایدهایی را بر انسان فرض میکند. اسلام نیز بر اساس جهانبینی خاص خود، فرائضی را بر عهده بشر در تمام شئون زندگی او قرار داده است و همچنین به کرّات دستور به تفکر در آیات الهی و تشخیص حق از باطل در این راه، نموده است. خداوند در جایجای قرآن راه رهایی انسان از باطل را، فقط و فقط برگزیدن و رعایت نمودن این بایدها و نبایدها از طریق تفکر کردن میداند. در اینجاست که مفهوم «تربیت» نمایان خواهد شد. اسلام رسالت تمام انبیاء الهی را تربیت انسان و رساندن این موجود از مرتبه طبیعت به مرتبه مافوق الطبیعیه و مافوق الجبروت، میداند.
خداوند در قرآن کریم درباره نعمت وجود پیامبر اکرم(صلیالله علیه و آله) در بین مؤمنان میفرماید: «لقد منّ الله علی المومنین إذ بعث فیهم رسولاً من أنفسهم یتلوا علیهم آیاته و یزکّیهم و یعلّمهم الکتاب و الحکمة و إن کانوا منقبل لفی ضلال مبین» (آل عمران: 164) خدا بر اهل ایمان منت گذاشت که رسولی از خودشان در میان آنان برانگیخت که بر آنها آیات خدا را تلاوت کند و نفوسشان را از هر نقص و آلایشی پاک گرداند و به آنها احکام شریعت و حقایق حکمت بیاموزد هرچند قبلاً گمراهی آنان آشکار بود. بنابراین «تربیت نفوس» در جامعه اسلامی مدنظر قرآن، یکی از کلیدیترین اهداف پیامبران و بهتبع آن مصلحان اجتماعی است.
موفقیت در حوزه تربیت جمهوری اسلامی، زمانی محقق خواهد شد که دو عنصر مهم « نظریه تربیت اسلامی» و «سیاست گذاری تربیتی» دست به دست هم دهند. پیشینه نظریه تربیت اسلامی، بسیار غنی است و اندیشمندان این حوزه، نظریاتی بدیع، دقیق و منسجم ارائه نموده اند. لکن حلقه مفقوده فرآیندتربیت، کمبود نگاه سیاست گذارانه در ایران عزیز است. کتاب ارزیابی طرح تربیتی شجره طیبه صالحین در صدد است که با نگاهی سیاست گذارانه، به ارزیابی یکی از مدل های تربیتی اجرا شده در کشور بپردازد، تا پژوهشگران تربیت را به پژوهش در این حوزه دعوت نماید.