کتاب سر دلبران pdf

معرفی کتاب سر دلبران

کتاب سر دلبران به قلم دکتر حجت الله فسنقری و ناهید رازقندی، نگاهی در دیوان الباقیات الصالحات عبدالباقی العمری است.

تاریخ ستایشگری شاعران نسبت به چهره‌های مورد علاقه‌شان، تاریخی است به طول تاریخ شعر و شاعری. مدح پیامبر و اهل‌بیت (ع) در دیوان شعرا جاری است و تبیین اوصاف اهل‌بیت علیهم‌السلام، با استناد به آیات و روایات سنّتی است که اکثر مدیحه‌سرایان به آن پرداخته‌اند. علاوه بر شیعیان که از شعر به عنوان مهم‌ترین ابزارهای عاطفی، برای نشر دیدگاه‌های مذهبی خود بهره بردند و در این نهضت پیشگام بودند، بسیاری از نویسندگان و شاعران اهل سنّت نیز در این وادی قلم زدند و اشعاری زیبا به یادگار گذاشتند و از ذوق خود در جهت شناساندن این بزرگ‌مردان تاریخ بشریّت بهره گرفته و در آثار و کتب معتبر خویش به آن اذعان نمودند، هرچند آنان در عمل، اهل‌بیت را از صحنهٔ سیاست و مدیریت جامعه کنار زده و پذیرا نشدند، ولی ضرورت مودّت، محبت و ولایت آنان را پذیرا بوده و در آثار و کتب حدیثی و تفسیری خود، احادیث بی‌شماری در فضیلت اهلبیت ضبط و نگارش کردند.

یکی از شاعران اهل‌سنت که عشق خالصانهٔ خود به اهل‌بیت را با قلمی گیرا به تصویر کشیده، عبدالباقی العمری، شاعر، ادیب و مورخ عراقی است که در عصر معاصر (اوایل نهضت ادبی) می‌زیسته است. وی علی‌رغم مذهب خود چون سایر شاعران ادیان و مذاهب دیگر، بدون تعصب، عشق و ارادت خود را به اهل بیت(ع) بیان می‌دارد. او به دلیل فراست و دوراندیشی مورد توجه تمام بزرگان بود و با وجود منصب حکومتی‌اش ـ نائب والی بغداد ـ توجه زیادی به شعر و شاعران می‌کرد و همیشه محفل او محل آمد و شد ادیبان و شاعران بود.

دیوان «الباقیات الصالحات» شامل پانزده قصیده و سی‌وهفت قطعه و دوبیتی است که در آن شاعر، فضایل و مناقب اهل‌بیت را به رشتهٔ نظم در آورده است. این اثر پس از مختصر نگاهی به زندگی و جایگاه ادبی و ویژگی‌های شعری شاعر و معرفی آثار وی، به دیوان «الباقیات الصالحات» توجه نموده و به ترجمه و شرح ابیات دیوان می‌پردازد.

گزیده کتاب سر دلبران

او شاعری توانا و بدیهه سرا بود و به این دلیل به «فوری» ملقّب گشت. شعر او به خصوص شعر دینی اش که سرشار از مدح در مورد اهل بیت (ع) است، باعث استحکام جایگاه او و علاقهٔ مردم به او شده است. شعر او از نظر بلاغت و لطافت در جایگاهی بس والا قرار دارد و این امر به دلیل تسلط او بر زبان و دقایق آن می باشد. (تمیمی، ۱۹۹۱، ۲۰۴) جایگاه و منزلت ادبی او، والا و رفیع بود به گونه ای که شهرت و آوازهٔ او در همه جا منتشرشد. بر شعر او جنبهٔ عقلی غلبه دارد و در آن روحی لطیف، قریحه ای سالم و اندیشه ای قوی نمایان است. (البصیر، ۱۴۰۱، ۷۲) اما در بیشتر موارد شعر العمری، آسان، منسجم و روان نیست، ولی با این وجود به دلیل رکود ادبی حاکم بر زمان شاعر، بسیاری از شاعران، از ابیات او در قالب تشطیر و تخمیس استفاده کرده اند. (سندوبی، بی تا، ۲۸) بسیاری از بزرگان و فاضلان هم عصر او چون سیدشهاب محمود آلوسی، سیدعبدالله افندی، سیدعبدالغفار موصلی، شیخ ابراهیم قفطان، شیخ جابر کاظمی و... بر اشعار او تقریض گفته‌اند.