کتاب حق سلامت کودک در نظام بین المللی حقوق بشر

معرفی کتاب حق سلامت کودک در نظام بین المللی حقوق بشر

کتاب حق سلامت کودک در نظام بین المللی حقوق بشر نوشته زهرا ابراهیمی است. کتاب حق سلامت کودک در نظام بین المللی حقوق بشر را انتشارات متخصصان برای علاقه مندان و پژوهشگران حقوق منتشر کرده است.

حق سلامت از موضوعات نسل دوم حقوق بشر است. تاکنون نهاد‌های مختلف دولتی و غیردولتی تلاش در پیشبرد بهتر و ارتقای این حق داشتند، لیکن هنوز مشکلات و حوزه‌های ناشناخته در مورد حق سلامت برای کودکان وجود دارد. وقتی از حق سلامت کودک صحبت می‌کنیم حوزه حق سلامتی را محدود به گروهی خاص می‌کنیم که این گروه، به دلیل آسیبپذیری و نیاز به حمایت، از گروه‌های حساس و مورد توجه در عرصه حقوق بشر هستند. توجه به حق سلامتی کودک مانند سایر حقوق کودک از اهمیت برخوردار است؛ لیکن اهمیت ویژه در این است که کودکان، نسل بعدی جامعه جهانی هستند و بیماری جسمی و روحی آن‌ها، تهدیدی برای آینده جامعه جهانی، به ویژه در بعد مالی، خواهد بود. در نظام بین‌المللی و منطقه‌ای حقوق بشر اسناد الزام آور بسیاری در مورد حق سلامتی و حقوق کودک وجود دارد. به علاوه مراجعه به اسناد غیرالزام آور و ملاحظات عمومی صادره از کمیته‌های حقوق بشری در تعیین چهارچوب این حق برای کودک ضرورت دارد. با توجه به اینکه تهدید‌ها علیه سلامت کودک بسیار متنوع است، به ویژه چالش‌های جدید ناشی از پیشرفت علم و تکنولوژی، امکان تحقق سازی برای دولت‌ها به تنهایی وجود ندارد و مرز‌ها تعیین کننده حد تعهد دولت‌ها نیست. با استناد به اسناد الزام آور و غیر الزام آور نهاد‌های مختلف در حوزه کودک و سلامت و روش تحلیلی- توصیفی، ضرورت و اهمیت توجه به سلامت کودک آشکار شد. علاوه بر دولت‌ها، متعهدان همیشگی در برابر حق‌های بشری، سلامت به ویژه برای کودک در گروه تعهد سرپرستان کودک و تعهد همه تابعان حقوق بین‌الملل، شامل سازمان‌های بین‌المللی و شرکت‌های چندملیتی نیز است.

کودکان در هر جامعه سرمایه‌های آینده هستند که با رسیدن به سن بزرگسالی نقش‌های بزرگسالان پیشین را بر عهده می‌گیرند و با در دست داشتن سکان جامعه به سمت وسوی مورد نظر خود پیش خواهند رفت. بیماری اعم از روحی و جسمی، ناتوانی و معلولیت و در یک کلام فقدان تندرستی خطری جدی برای آینده جامعه خواهد بود. همچنین نباید این نکته مغفول بماند که فقدان سلامت جسمانی کودک موجب بیماری‌های روحی و روانی برای خود کودک و والدین او خواهد شد. دوران کودکی ایام بی‌نظیری برای رشد و پرورش است اما همچنین زمانی است که از بسیاری از خطرات جدی سلامت تأثیر می‌پذیرد. رفتار‌های پرخطر و بی‌تجربه بودن کودکان، به ویژه نوجوانان، شرایط سلامت آن‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهد. کودکان، انسان‌های آسیب پذیری هستند و به مراقبت و حمایت برای گذار از دوره کودکی نیازمندند. سلامت کودک از آغاز زندگی و حتی در دوران جنینی، دغدغه والدین و دولت‌هاست. لیکن مفهوم سلامت امری نسبی و دارای زوایای پیچید‌ه‌ای است که برای تحلیل آن در چهارچوب سنین کودکی نیاز به مطالعه و بررسی است تا علاوه بر راهنمایی در حفظ و حمایت کودک در فهم حق سلامت در این دوره سنی مفید فایده خواهد بود. در کنار آسیب پذیری کودکان در زمان و مکانی قرار داریم که تهدیدات علیه سلامت روزبه روز بیشتر و متنوع‌تر می‌شود. مواد شیمیایی مواد خوراکی و موجود در هوایی که تنفس می‌کنیم، پیشرفت‌های ارتباطی که هجوم امواج را به خانه‌ها آورده است، عدم حرفه‌ای بودن پزشکان که بیش از جان انسان‌ها به کسب درآمد می‌اندیشند و... از خطرات و تهدیدات سلامت همه افراد به ویژه کودکان است. امروزه، حق سلامت یکی از حقوق بنیادین شناخته شده در نظام بین‌المللی حقوق بشر است. این حق در معاهدات گوناگون و عرف بین‌المللی، جایگاهی استوار دارد و می‌توان آن را از اصول کلی مقبول نظام‌های حقوقی توسعه یافته به شمار آورد. تحقیقی که از سوی کمیسیون بین‌ا‌لمللی حقوق‌دانان به درخواست سازمان جهانی بهداشت صورت گرفته، بیانگر آن است که خوشبختانه حق سلامت و حق‌های مرتبط با آن در بیشتر قانون‌های اساسی کشور‌ها مورد شناسایی قرار گرفته است اما میزان موفقیت کشور‌ها در تحقق این حق به عناصر مختلفی از جمله وضعیت توسعه یافتگی وابسته است.

گزیده کتاب حق سلامت کودک در نظام بین المللی حقوق بشر

مشخص شدن بالا و پایین «حق سلامت کودک» امکان پذیر نیست مگر ابتدا واژگان کودک و سلامت به طور مجزا مفهوم شوند؛ اما در باب مفهوم حق، ازآنجایی که وارد شدن به مفهوم حق خارج از رسالت این نگارش است، از ورود به آن خودداری می‌شود. فقط از باب مشخص شدن نوع نگرش نگارنده از میان دو تفکر اصلی پیرامون حق، نظریه اراده و نظریه نفع، نظریه‌ی نفع را که ماهیت آن حمایت از یک نفع در برابر تکلیف شخص دیگر است، به محتوای تحریر نزدیک‌تر می‌داند.

در این فصل پس از آشنایی با مفهوم کودک و مفهوم سلامت به بررسی حق سلامت، به طور اختصاصی برای کودک، از رهگذر رصد در منابع حقوق بین الملل و همچنین توضیح اصول حاکم در کنوانسیون حقوق کودک پرداخته میشود.