اقلیت ازجمله واژه‌هایی است که در اسناد بین‌المللی عام و خاص حقوق بشری اغلب به همین عنوان و گاه با مفاهیم مشابه نظیر گروه به‌کار رفته است اما در این اسناد ازجمله در «اعلامیه 1992 حقوق اشخاص متعلق به اقلیت‌های ملی یا قومی، مذهبی و زبانی» به‌عنوان تنها سند بین‌المللی خاص اقلیت‌ها، به دلیل اختلاف‌نظرها، تعریفی از این واژه نشده است.

این در شرایطی است که ارائه تعریفی از اقلیت در اسناد بین‌المللی حقوق بشر نه‌ تنها در اجرا و ترویج حقوق اقلیت‌ها مندرج در اسناد بین‌المللی حقوق بشر مؤثر است، بلکه مانع از رویکرد سیاسی کشورها به این موضوع می‌گردد.

این کتاب باهدف استنتاج تعریفی از اقلیت، در اسناد بین‌المللی عام و خاص حقوق بشر و با کاربست روش توصیفی و تحلیلی، ابتدا به بررسی سیر تاریخی اقلیت از منظر حقوقی، جایگاه اقلیت‌ها و توسعه آن در نهادهای نظام عمومی حقوق بشر، محتوای حق و آزادی‌های اقلیت‌ها در اسناد بین‌المللی حقوق بشر و چالش‌های مفهوم‌شناسی اقلیت در اسناد بین‌المللی پرداخته است. کتاب با استفاده ازنظریات هرمنوتیک حقوقی به بررسی و احصاء عناصر مادی و ذهنی مفهوم اقلیت در اسناد بین‌المللی حقوق بشر می‌پردازد. همچنین با بهره‌برداری از نظریه چندفرهنگ گرایی به تبیین چشم‌انداز تطور در مفهوم و مصادیق اقلیت در حقوق بین‌الملل اقلیت پرداخته است.

شناخت مفهوم اقلیت در اسناد بین‌المللی حقوق بشر از چند بُعد برای ایران به‌عنوان کشوری کثیرالملّه و مراکز دانشگاهی، ارگان‌های تقنینی، امنیتی، قضایی و رسانه‌ای آن اهمیت و کاربرد دارد که رئوس آن عبارتند از: «سهولت تصمیم‌گیری برای پیوستن به آن‌دسته از اسناد حقوق بشری که در آن‌ها موضوع اقلیت‌ها مطرح شده است»، «زمینه‌سازی برای مشارکت فعال نمایندگی‌های ایران در تدوین اسناد جدید حقوق بین‌الملل اقلیت‌ها»، «زمینه‌سازی برای مشارکت فعال حقوق‌دانان ایرانی در تفسیر اسناد و کنوانسیون‌های بین‌المللی مرتبط با موضوع اقلیت‌ها با نظرداشت تفاوت‌های مفهومی اقلیت در حقوق بین‌الملل و حقوق بشراسلام»، «زمینه‌سازی برای فعالیت مبتکرانه ایران در مجمع مربوط به مسائل اقلیت‌ درکمیسیون فرعی ترویج و حمایت از حقوق بشر به‌ویژه در دوره عضویت کشورمان در مجمع مذکور»، «تولید محتوای علمی برای خنثی کردن رویکرد سیاسی رسانه‌های غربی در سوءاستفاده از موضوع اقلیت‌ها علیه ایران به‌عنوان یک اهرم تبلیغاتی و فشارحقوق بشری»، «مقابله با نگرش سیاسی به موضوع اقلیت‌ها در گزارش‌های گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر درباره ایران از طریق تبیین حدود و ثغور حقوقی اقلیت در اسناد بین‌المللی حقوق بشر»، «توجه دادن محاکم و مراکز قضایی کشور به اهمیت موضوع اقلیت‌ها در حقوق بین‌الملل و ملحوظ داشتن حساسیت این موضوع در آراء و احکام صادره»، «زمینه‌سازی برای حضور فعال حقوق‌دانان ایرانی در توسعه مفهوم نظری اقلیت به‌ویژه در فرایند طرح نظریه‌ها و دکترین‌های جدید در موضوع اقلیت‌ها و تکوین نظام مستقل حقوق اقلیت‌ها»، «تولید محتوای دانشگاهی پیرامون مباحث نظری اقلیت‌ها»، «ارائه و ثبت اولین تعریف حقوقی از اقلیت در اسناد بین‌المللی حقوق بشر توسط ایران از طریق احصاء مؤلفه‌های عینی و ذهنی مفهوم اقلیت در اسناد بین‌المللی»، «ابداع عبارت علمی «اقلیت معکوس» به‌منظور توجه دادن نظام حقوق بشر به وضعیت «جمعیت اکثریتی» که تحت سیطره «جمعیت اقلیت» در برخی از کشورها قرار دارند».

ضمن اینکه ایران برخی از اسناد بین‌المللی حقوق بشر مانند «میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی» و «حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مصوب 1354»، «کنوانسیون‌ بین‌المللی‌ حذف‌ هر نوع‌ تبعیض‌ نژادی مصوب 1347» و «کنوانسیون حقوق کودک مصوب 1372» را که به‌نحوی به‌ حقوق اقلیت‌ها و عدم اعمال تبعیض در مورد آن‌ها پرداخته‌اند، مورد تصویب قرار داده است و به اجرای مفاد آن‌ها متعهد است. فلذا ضرورت مفهوم‌شناسی حقوقی واژه اقلیت برای کشورمان مضاعف می‌باشد.

به رغم مقالات و کتب متعددی که در سطح بین‌المللی دربارۀ حقوق اقلیت‌ها نگاشته شده است، درباره تعریف حقوقی اقلیت در اسناد بین‌المللی حقوق بشر، اثری نگاشته نشده است. از این منظر، کتاب حاضر، طلیعه‌ای برای مطالعات در این خصوص است.

دیویی :

‏‫‬‭‭346/013‬

کتابشناسی ملی :

7307361

شابک :

9786229590423

سال نشر :

1399

صفحات کتاب :

554

کنگره :

‏‫‬‭‭K3242‬