کتاب دیدگاه

معرفی کتاب دیدگاه

کتاب دیدگاه در باب تاریخ فرهنگی با نگاهی به جنگ عراق و ایران است که در پنج گفتار و به شرح زیر می باشد: در گفتار اول دکتر فرانک جمشیدی محقق واحد پژوهش دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری که یکی از مولفان کتاب است.  درباره نقش و تاثیر باز آفرینی و باز اندیشی در بروز تحولات جدید نظری در حوزه فرهنگ و رشد و پیدایی رویکردهای  جدید فرهنگی و ضرورت آشنایی با کاربرد رویکرد تاریخ فرهنگی بر مطالعات و  تحقیقات جنگ و بیم و امیدهای آن سخن گفته است.

در گفتار دوم که  گفتگویی غیر حضوری با دکتر علی رجبلو عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا(ع) است  به بازخوانی فرایند پیدایی و رشد رویکرد فرهنگی و باز شناسی چرخش های اساسی  در گرایش ها و روش های این نوع رویکرد و در نهایت جایگاه رویکرد فرهنگی  جدید در روش شناسی مطالعات جنگ ایران و عراق شامل چگونگی تحلیل «پیدایی» و  «تغییر» پیشا ادراک های جنگ عراق و ایران بوسیله رویکرد تاریخ طبیعی و  رویکرد فرهنگی.

در گفتار سوم که گفتگوی غیر حضوری دکتر رجبلو با  دکتر ناصر فکوهی استاد انسان شناسی دانشگاه تهران است. از منظر انسان شناسی  فرهنگی به تاریخ فرهنگی نگاه شده است و در ادامه از قابلیت رویکرد فرهنگی در تحلیل تغییرات پدید آمده در جامعه ی پسا جنگ و نیز موانع موجود بر سر راه کاربست رویکردهای فرهنگی جدید در تحلیل فرایند تغییر در جامعه پسا جنگ سخن گفته شده است.

گفتار چهارم گفتگوی حضوری دکتر فرانک جمشیدی با  نعمت الله فاضلی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی است که در آن بر  تمایز تاریخ فرهنگی از تاریخ فرهنگ سخن به میان می‌آید. در ادامه برخی اهداف و ضرورت های کاربست رویکرد تاریخ فرهنگی در مطالعات جنگ ایران و عراق و برخی الزامات هستی شناختی و معرفت شناختی این رویکرد اشاره شده است.

 در گفتار پنجم که عنوان آن موخره نام دارد و از قلم دکتر علی رجبلوست؛ نویسنده در حکم شیرازه بندی آغاز تا فرجام کتاب با مروری بر مطالب کتاب، تلفیق میان رویکرد تاریخ فرهنگی و مسائل و موضوعات جنگ ایران و عراق به منظور تلاش برای فراهم آوردن چفت و بست نظری و روشی را دستور کار قرار داده است و آن را گامی آغازین در جهت بستر سازی برای نظریه پردازی درباب جنگ عراق و ایران تلقی کرده است.

گزیده کتاب دیدگاه

رویکردهای جدید مطالعاتی، اغلب، واکنشی به نفع آن چه در حاشیه قرار گرفته است، محسوب می شوند. به همین سبب، ماهیت آن ها خواه ناخواه انتقادی است. در واقع، این تفکر انتقادی به رغم برخاستگی از درون ساختارهای تحمیل شونده و محدودکننده، ساختارشکن است. با ادراک این معنا، دیگر شگفت نیست کسانی که خود مولود اجبارهای ساختاری اند، پیشگام یا، دست کم، واقف به ضرورت رهاکردن شالوده ها و ساختارهایی باشند که، ظاهراً، رهانشدنی می نمایند.

گفتنی است ساختارهای محدودکننده، در فضاهای نهادمندساز (اعم از فضاهای آکادمیک و ایدئولوژیک) به یکسان عمل می کنند. برای مثال، پدیده ای نظیر جنگ، در نهادهایی که به هر شکلی از اشکال به جنگ می پردازند و دست اندرکار تولید و توزیع آثار مربوط به جنگ اند، بیش از هر چیز امری سیاسی به شمار می آید. به همین سبب، این نهادها پشت اهدافی چون تحقق برخی کارکردهای ضروری فکری و به نام هدایت صحیح و ساماندهی مناسب این کارکردها، می توانند برخی را از دایره ی ایفای چنین کارکردهایی تحریم یا تفکیک کنند. در مقابل، نهادهای علمی، پژوهشی و دانشگاهی هم که می کوشند جنگ را به مثابه امری اجتماعی، سوژه ی بررسی ها و مطالعات و تحقیقات خود قرار دهند، کم محدودکننده نیستند. در این فضاها نیز شاهدیم دست اندرکاران سیاست گذاری و برنامه ریزی و اجرا به جدّ و جهد می کوشند در ورای ضرورت تولید دانش واقعاً مفید و در هیئت نوعی نخبه گرایی و در درون نظامی سلسله مراتبی، ساختاری تعریف کنند که همه چیز را به طور کامل زیر کنترل خود دارد.