کتاب بازگشت به رامالله، نوشته مرید برغوثی است که با ترجمه هاجر زمانی در کتابستان معرفت منتشر شده است. بازگشت به رامالله سخنی بلیغ و بیپرده است درباره آنچه فلسطینی امروز را به رنج افکنده. هیچ کتاب دیگری وجود ندارد که با این قدرت،پیشینه وقایع جاری در فلسطین و اسرائیل را به تصویر بکشد
بازگشت به رامالله، تاکنون یکی از والاترین شکلهای نوشتن تجربه وجودی نزد گروههای مختلف فلسطینی بوده است. کتاب، بهعلل سیاسیِ جدایی مرید برغوثی و همسرش از یکدیگر و هم به اوضاع غربت و تبعید شاعر از کرانه باختری در سال ۱۹۶۶ و شرایط بازگشت به این موضوعات اشاراتی دارد. این کتاب، در سال ۱۹۹۷ منتشر شد و پس از استقبال جهان عرب از این اثر، کتاب جایزه ادبی «نجیب محفوظ» را از طرف دانشگاه آمریکایی قاهره دریافت کرد. مقدمۀ کتاب حاضر را ادوارد سعید در نیویورک و در آوریل و اوت سال ۲۰۰۰ نوشته است. وی باور دارد که: «مرید برغوثی، بهشکلی شفاف و دقیق، گرداب احساسات و افکاری را که در چنین مواقعی بر انسان حاکم میشود، به تصویر کشیده است. بههرحال فلسطین مکانی معمولی نیست؛ بلکه عمیقاً در دل تمام تاریخهای شناختهشده و میراث ادیان توحیدی جای دارد و شاهد جنگها و شکلگیری و فروپاشی تمدنهای مختلف بوده است.»
روی پل، هوا بسیار گرم است. قطرات عرق از پیشانی روی عینکم میچکد. تاریکی، هرچه را میبینم، هرچه را انتظار دارم و هرچه را به خاطر میآورم، در بر گرفته است. آنچه اینجا در برابر چشمان من ظاهر شده، صحنههای زندگی و عمری است که قسمت اعظم آن در تلاش برای رسیدن به فلسطین سپری شد. رود اردن را میپیمایم. صدای شکستن چوبها را زیر پاهایم میشنوم. کیف کوچکی روی شانۀ چپم است. آرام و عادی به سمت غرب پیش میروم؛ پیش رفتنی که به ظاهر آرام و عادی است. پشت سرم دنیای خداست و پیش رویم دنیای خودم. آخرین چیزی که از این پل به یاد میآورم، این است که سی سال پیش در مسیرم از رامالله به سوی عمان و از آنجا به سوی مصر، از آن گذشتم تا تحصیلاتم را در دانشگاه قاهره از سر گیرم؛ سال ۱۹۶۶-۱۹۶۷؛ یعنی سال آخر دانشگاهم و سال فارغالتحصیل شدنم.