کتاب نقد اعتبار فهم سلف pdf

معرفی کتاب نقد اعتبار فهم سلف

وجه تسمیه و محوری‌­ترین بنیاد مورد ادعای شکل­‌گیری سلفیه، توجه ویژه به موقعیت، مرجعیت علمی و فهم «سلف» می­‌باشد. عواملی چون نزدیک­تر بودن به زمان رسول خدا (ص)، عدالت و فضیلت سلف، مهم‌­ترین وجوه حجیت فهم سلف در نگاه سلفیه را شکل می­‌دهند. سلفیه در توجیه اتخاذ این وجوه برای سلف، تلاش کرده‌­اند دیدگاه خود را به آیات، روایات و اجماع مستند نمایند؛ درحالی­که مستندات منقول و حکم روشن عقل، هیچ اطلاقی در حجیت فهم سلف به ­دست نمی­‌دهد. البته صحابه و پیروان آنها در سه قرن اول اسلام، مشروط بر آنکه بر پیمان اعتقادی و عملی خود بر دین اسلام و پیامبر(ص) باقی مانده باشند، از احترام ویژه­‌ای برخوردارند.

 ایمان، نصرت در عسرت، وفاداری به بیعت و پایبندی به وصیت به‌­ویژه در مورد ثقلین، از امتیازات احترام‌­برانگیز معاصران پیامبر(ص) به­ شمار می‌­رود؛ اما این امتیازات بدون شرط و مطلق نبوده و دلالتی بر برتری فهم آنها از آموزه­‌های سنت و معالم قرآن ندارد. فهم قابل اعتنا از دین، ضمن نیازمندی به مقدمات عمومی، مستلزم درایه روشمند و هوشمندانه است و این امر منوط به زمان خاصی نیست. مطلق دانستن صحت و حجیت فهم افراد از معارف دین، تنها در سایه علم لدنی و عصمت محقق می‌­گردد و اطلاق این امر در مورد عموم مصادیق سلف، صحیح نیست.

بستر باور به مرجعیت سلف، زمانی فراهم می‌شود که صحابه، تابعین و اتباع تابعین در آرای خود هیچ اختلافی نداشته باشند؛ در غیر این صورت تبلیغ رجوع به فهم سلف، دعوت به تشتت، حیرانی و در نهایت عدم‌معرفت خواهد بود. افزون بر آن، حجیت و اعتبار فهم سلف، در عمل تناقض‌برانگیز است؛ چون خود سلف در انبوهی از مسائل از گذشتگان پیروی نکرده‌اند و حتی به صراحت با آن مخالفت نموده‌اند. به واقع القای حجیت فهم سلف و قواعد مورد استفاده آنان به عنوان یک آموزه اصلی، بنیان سلفیه را فرو می‌ریزد؛ چرا که وجود چنین دیدگاه و تشویق بر آن در دوران سلف سابقه نداشته است. 

محمدباقر پورامینی در کتاب «نقد اعتبار فهم سلف» ضمن اشاره به مباحثی چون فهم معتبر از دین، فهم سلف اعم از صحابی و تابعی و اتباع تابعی، سیر تطور اعتبار فهم سلف، تلاش می‌کند از یک‌سو به نقد برتری فهم دینی سلف به دلیل کاستی و نقص در معرفت بپردازد و از دیگرسو بر عدم حجتیت و اعتبار فهم سلف برای دیگران به دلیل فقدان عصمت تأکید کند.

گزیده کتاب نقد اعتبار فهم سلف

دین در لغت به معنای طاعت، شأن، عبادت، جزا، حساب و...آمده است و در اصطلاح به مجموعه‌ای نظام‌مند از عناصر و ابعاد اعم از باور، احکام و رفتار، دین اطلاق می‌شود که از سوی خداوند برای هدایت دنیوی و سعادت اخروی انسان، در مسیر زندگی او آورده شده است. علامه طباطبائی دین را یک سلسله معارف علمی می‌داند که اعمالی را به دنبال دارد. وی دین را روش مخصوصی در زندگی می‌شمارد که صلاح دنیا را طوری‌که موافق کمال اخروی و حیات دائمی حقیقی باشد، تأمین می‌کند. او معتقد است: دین عقاید و دستورهای عملی و اخلاقی اسلام است که پیامبران از طرف خدا برای راهنمایی و هدایت بشر آورده‌اند. دانسن این عقاید و انجام این دستورها، سبب خوشبختی انسان در دو جهان است.