کتاب بنیاد تفکر سلفی، اثر محمدباقر پورامینی، ضمن بررسی و نقد نظام معرفتی مکتب سلفی، نظام اعتقادی و همچنین اصول رفتاری این تفکر که بر دو نظام قبل استوار است، مورد بررسی قرار میگیرد. ترسیمی نو درباره آینده مکتب سلفی و بیان راهکارهای مواجهه با سلفیگری را میتوان از امتیازهای این نوشتار دانست.
تفکر سلفی با ظهور اصحاب حدیث، حشویه و دعوت احمدبن حنبل (متوفای ۲۴۱ ق) و پیروان او آغاز شد. سلفیان با این نگاه که سه قرن نخست به دلیل زیستن سلف صالح بهترین عصر تلقی میشود، فهم سلف و تصوراتی که در ذهن آنان از آیات شریفه و روایات بوده است را معیار مسلمانی و یگانه راه جاودان تا قیامت قلمداد کردند. پژوهش حاضر در صدد است به این پرسش اساسی پاسخ دهد که سلفیان با اتکا بر چه مبانی به ارائه اندیشه خاص و متفاوت رسیده اند و با تکی ه بر آن فهم خاص از دین، خود را برتر شمرده، باور دیگر مسلمانان را مساوق با شرک و کفر م یدانند؟
۱. تخریبهای حجاز
سلفیهای نجد پس از گشودن شهرهای حجاز، در اولین اقدام، به تخریب بارگاههایی پرداختند که در طول تاریخ، مسلمانان بر روی قبور بزرگان دین بنا کرده بودند. آنان به هنگام تسلط بر طائف، گنبد عبداللّهبنعباس (متوفای ۶۸ ق) را خراب کردند، پس از آنکه به مکه وارد شدند، گنبدهای متعلق به حضرت عبدالمطلب، ابوطالب و خدیجه (س) را با خاک یکسان ساختند.
در جده گنبد و قبر حوا را از بین بردند و چون مدینه منوره را محاصره کردند قبل از ورود به شهر، حرم و مسجد حضرت حمزه (ع) را منهدم کردند. شایع است که از بیرون شهر به سوی گنبد پیامبر خدا (ص) تیراندازی کردند و پس از ورود به مدینه، بارگاههای باشکوه و مهم شهر را با خاک یکسان نمودند. هر تخریب و جسارتی که از سوی سلفیان صورت گرفت، بر فتوای مفتیان سلفی تکیه داشت تا توجیهگر اجرای حرکتهای ناشایست آنان باشد و هم اقدامهای تخریبی بعدی آنان را تسهیل کند.
آنچه گنبد و ضریح در مدینه و بیرون این شهر بود ویران گردید؛ از جمله آنها گنبد و بارگاه ائمه (ع) در داخل بقیع بود که حتی دیوارها و صندوق و ضریحی که در روی این قبور شریف بود به کلی منهدم گردید و از این حرم و قبور، به جز قطعه سنگهایی که در اطراف قبور نصب کردند، اثر و علامتی باقی نماند.
سپس گنبدهای متعلق به عبداللّه پدر رسول خدا (ع)، حرم همسران و دختران آن حضرت، حرم ابراهیم فرزند خردسال پیامبر (ص)، گنبد متعلق به عثمانبن عفان، اسماعیل فرزند امام صادق (ع)، مالکبن انس، پیشوای مالکیه و سایر مقابر در بقیع و بیرون آن منهدم و با خاک یکسان گردید.