کتاب «منظومه فکری حضرت آیتالله العظمی خامنهای» شامل مجموعه مقالاتی است که تحت نظارت دکتر عبدالحسین خسروپناه تهیه و تدوین شده است.، این مجموعه در انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به چاپ رسیده است.
کتاب «منظومه فکری حضرت آیتالله العظمی خامنهای»، در قالب نظریه نظامهای بینشی (جهانبینی)، ارزشی و رفتاری، و کنشی (نظامهای اجتماعی و اهداف اجتماعی) تدوین شده است. برخی پرسشهای این تحقیق عبارتانداز: نظام فکری مطلوب نزد رهبر معظم انقلاب در عرصه بینش، ارزش و کنش چیست؟ اصول راهبردی رسیدن به این نظام چیست؟ نهادهای مرتبط با نظامهای بینشی، ارزشی و کنشی برای تحقق نظام جامعه مطلوب، دارای چه وظایف اساسی هستند؟
کتاب «منظومه فکری حضرت آیتالله العظمی خامنهای» در صدد است تا با مطالعه مجموعه مکتوبات، منشورات، بیانیهها و سخنرانیهای مقام معظم رهبری، هندسه و منظومه فکری معرفتی ایشان را به نگارش درآورد. این اثر نشان میدهد که منظومه فکری رهبر معظم انقلاب، بیانگر گفتمان و جریان فکری- فرهنگی ویژهای است که هم ادامهدهندهی گفتمان فکری علمای گذشته، همچون شیخ مفید، شیخ طوسی، خواجه نصیر، صاحب جواهر، سیدعبدالحسین لاری و دیگران است و هم استمراربخش گفمان امام خمینی (ه) است و هم با رویکرد اجتهادی به مسائل معاصر میپردازد و از جریانها و گفتمانهای معاصری همچون: جریان سنتی بیتوجه به دغدغههای انسان معاصر، جریان روشنفکری غربزده و شرقزده، جریان روشنفکری دینی التقاطی، جریان تجددستیزی و سنتگرایی و جریان اخباری نوین و ضدعقلانی، متمایز است.
کتاب «منظومه فکری حضرت آیتالله خامنهای» در چهار بخش تدوین شده است:
نظامهای بینشی: شامل منطق فهم اسلام، خداشناسی توحیدی، ولایتشناسی، اسلامشناسی، جهانشناسی اسلامی و انسانشناسی اسلامی؛
نظامهای منشی و رفتاری: شامل نظام معنویت اسلامی، اخلاق اسلامی، نظام تربیتی اسلام و نظام عبادی اسلام؛
نظامهای اجتماعی اسلام: شامل نظام فرهنگ اسلامی، نظام علمی اسلام، نظام مدیریت اسلامی، نظام سیاست اسلامی، نظام اقتصاد اسلامی، نظام حقوق اسلامی، نظام امنیتی ـ دفاعی اسلام؛
نظامهای اهداف اجتماعی اسلام: شامل استقلال اسلامی، عدالت اسلامی و پیشرفت اسلامی.
تمدن اسلامی، مبتنی بر منظومه فکری مقام معظم رهبری، توحیدمحور است؛ توحیدی که نه تنها در عقیده و قلب آدمیان حضور دارد؛ بلکه همانند روحی، همه ساحتهای فردی و اجتماعی، مُلکی و ملکوتی انسان را احاطه کرده است. آزادی و استقلال و دانش و قدرت و سیاست و قضاوت و امنیت و دفاع و…، جملگی توحیدی هستند.
حضرت آیتالله خامنهای نظام سیاسی را کلیتی میدانند که بر اساس تفکر اسلامی شکل گرفته است. ایشان بین دولت به معنای کشور و حکومت به معنای مجموعه هیأت حاکمه با نظام سیاسی تفاوت قائل میشوند. بهطوریکه مسئولیت رهبری را حفظ نظام و حفظ انقلاب (نظام سیاسی) میدانند و معتقدند اداره کشور (نظم سیاسی و حکومت) به عهده مسئولین قوا است. وظیفه رهبری این است که مراقب باشند این بخشهای مختلف، آهنگ ناساز با نظام و با انقلاب نزنند. از مفهوم نظام اسلامی روشن میشود که دولت در حد یک عنصر آن است. در پارهای از تعاریف، دولت به معنای کشور و اعم از حکومت و در برخی دیگر به معنای هیأت حاکمه و مترادف با حکومت و در برخی از تعاریف به معنای قوه مجریه و یکی از عناصر حکومت تلقی شده است. در اینجا معنای عام دولت مورد نظر است. از مجموع تعاریفی که درباره معنای عام دولت ارائه شده، سه رویکرد فلسفی، حقوقی و سیاسی، شکل گرفته است.