کتاب درسنامه عوامل شامل مطالبی است که طالب نحو را در فراگیری چهار فصل این کتـاب یـاری میکند.
فصل اوّل شامل معرفی معمولات و شرح آن است.
فصل دوم شامل معرفی عوامل و شرح آن است.
فصل سوم شامل معرفی معمولات تبعی و شرح آن است.
فصل چهارم شامل معرفی حروف غیرعامل و شرح آن است.
علت دستهبندی چهارگانه
یکی از ویژگیهای لغت عرب، ﺗﻐﯿﯿﺮ آﺧِﺮ ﺑﻌﻀﯽ از ﮐﻠﻤﺎت اﺳـﺖ؛ ﻣـﺜﻼً آﺧِﺮ ﮐﻠﻤـﮥ ﺣَﺴـﻦ، ﺑـﻪ ﺻﻮرتِ ﺣَﺴﻦٌ ، ﺣﺴﻨﺎً، ﺣَﺴﻦٍ و... ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﻋﺎﻟﻤﺎن ﮔﺮاﻧﻘﺪر ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻠّﺖ اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات درﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ آﺧﺮ ﺑﻌﻀﯽ از ﮐﻠﻤﺎت، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮِ ﺟﺎﯾﮕﺎه آنﻫﺎ اﺳﺖ؛ ﻣﺜﻼً ﻫﺮﮔـﺎه ﮐﻠﻤـﮥ ﺣَﺴـﻦ، ﻓﺎﻋﻞِ ﻓﻌﻠﯽ ﺑﺎﺷﺪ، آﺧﺮش ﻣﺮﻓﻮع ﻣﯽﺷﻮد؛ ﻣﺜﻞِ ﻧَﺼَﺮ ﺣَﺴﻦٌ و ﻫﺮﮔﺎه ﻣﻔﻌﻮلُُﺑِﻪ ﻓﻌﻠـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ، آﺧـﺮش ﻣﻨﺼﻮب ﻣﯽﺷﻮد؛ ﻣﺜﻞِ ﻧَﺼَﺮتُ ﺣَﺴﻨًﺎ و ﻫﺮﮔـﺎه ﻣـضافُُ إﻟﯿـﻪ ﺑﺎﺷﺪ، آﺧﺮش ﻣﺠﺮور ﻣـﯽﺷﻮد؛ ﻣﺜﻞِ ﻧَﺼَﺮتُ ﺻَﺪﯾﻖ ﺣَﺴﻦٍ .
ﻋﺎﻟﻤﺎن ﺑﻌﺪ از ﻣﺸﺎﻫﺪۀ اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﻪ اﯾﻦ ﺑﺎور رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐـﻪ تعدادی از کلمات{مثل فعل و مضاف} در کلماتی دیگر{مثل فاعل، مفعولُُ به و مضافُُ الیه} اثر گذارند و براساس همین باور، کلمات اثرگذار را عوامل، و کلمات اثرپذیر را معمولات نامیدند.