کتاب منظومۀ ارزشی انقلاب اسلامی (1) نوشته اسماعیل فخریان است که در انتشارات شهید کاظمی منتشر شده است.
انقلاب 13۵۷ ایران را از آن رو اسلامی مینامیم که در مبانی، ارزشها و اهداف، مبتنی بر اسلام است و سعی دارد در مقام اجرا و عمل نیز بر روی خط اسلام حرکت کند. انقلاب ایران در ساحت منظومۀ معرفتی، عیناً به همانها معتقد است که اسلام معتقد است. نظام ارزشی انقلاب ایران مشخصاً همانها است که در اسلام ارزش محسوب میشود؛ همچون مردمسالاری، آزادی، عدالت، پیشرفت، رفاه، عزت و... از همین جهت است که آیتاللّه خامنهای میفرماید: «امام خمینی عیناً به نسخۀ بعثت پیغمبر )ص) عمل کرد؛ معارف همان معارف است؛ ارزشها همانها است؛ احکام هم همانها است؛ و حرکت بهسمت تحقّق آنها.»
شعارهای جهانی این انقلاب دینی هرگز بیمصرف و بیفایده نخواهند شد؛ زیرا فطرت بشر در همۀ عصرها با آن سرشته است. آزادی، اخلاق، معنویت، و...هیچیک به یک نسل و یک جامعه مربوط نیست تا در دورهای بدرخشد و در دورهای دیگر افول کند.
نویسنده در کتاب «منظومۀ ارزشی انقلاب اسلامی» به هفت عنوان از مهمترین عناوین ارزشیِ انقلاب اسلامی در هفت مجلّد جداگانه پرداخته است، این هفت عنوان عبارتاند از: مردمسالاری، استقلال و آزادی، عدالت، اخلاق و معنویت، تحوّل و پیشرفت، سبکزندگی و استکبارستیزی. این هفتعنوان ذیل اندیشه و بیانات آیتاللّهالعظمی خامنهای بررسی و کنکاش شده است.
جلد اول کتاب «منظومۀ ارزشی انقلاب اسلامی» به مبحث «مردمسالاری دینی» — بهعنوان مهمترین ارزش در انقلاب اسلامی — میپردازد. امید است مباحث آوردهشده در کتاب، بتواند نگاه دقیقتری به مسئلۀ «مردمسالاری دینی» در خوانندۀ محترم ایجاد کند.
اولاً این نکتۀ کوتاه را عرض کنم که وقتی ما میگوییم حکومت اسلام یک حکومت مردمی است، معنای این حرف این نیست که حکومت اسلامی حکومت خدا نیست. معلوم است که همۀ ادیان الهی به حکومت خدا دعوت کردهاند و همۀ پیغمبران و جانشینان آنها مردم را به نظامی الهی که در آن حاکمیت از آنِ خدا و قوانین خدا است، فراخواندهاند؛ امّا در اسلام، حکومت «اللّه» با حاکمیت مردم بر سرنوشت خود منافاتی ندارد. حکومت مردم بهمعنای حکومت مردم، آنچنان که در دمکراسیهای غربی بیان میشود، نیست و دراینباره مختصری قبلاً عرض کردهام. حکومت مردم به همان اندازهای است که برطبق فرمان خدا به مردم اجازه و امکان تصمیمگیری و اقدام داده شده است؛ و لذا در قرآن دربارۀ بنیاسرائیل میفرماید: ((وَنُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً))؛ یعنی حکومت حکومت مستضعفان است و این منافاتی ندارد که حکومت مستضعفان بهمعنای حکومت خدا و در چهارچوب احکام الهی باشد.