جلد دوم از کتاب تار و پود در واقع کارگاه شعر و شاعری است که با ذکر مثالهای متعدد ریز نکات و جزییات سرودن یک شعر خوب را در قالبهای متفاوت بیان میکند
در جلد اول کتاب تار و پود، تلاش شد مبانی نظری شعر و شگردهای شاعرانه با روشهای کارگاهی تلفیق گردد. در این جلد، بنا بر آن است فضایی صرفاً کارگاهی تدارک دیده شود تا از این رهگذر، برخی از ریزهکاریها و فنون شاعرانه در مقام عمل، تحلیل و بررسی گردد. به همین دلیل این مجموعهی کارگاهی، در پنج فصل تنظیم شده است.
بسیاری از اشعار شاعران نوپا و تازهکار، وقتی در ترازوی سنجش و داوری قرار میگیرد، از گردونهی اقبال و پسند خارج میشود و مجالی برای عرض اندام پیدا نمیکند. تجربهی داوری شعر، نشان میدهد در مرحلهی پالایش و انتخاب اشعار، آن دسته از اشعاری که مشکلات ابتدایی زبانی یا موسیقیایی دارند، در همان مراحل اولیه فرصت رقابت را از دست میدهند؛ اما در بین این آثار، همیشه اشعاری به چشم میخورند که با کمی تغییر و اصلاح، قابل ترمیم هستند. این دسته از اشعار، بهدلیل سهلانگاری، مجال راهیافتن به مرحلهی بعدی رقابت را از دست میدهند.
در این فصل بر آن شدیم، تا نمونههایی از این اشعار را انتخاب کنیم و با کمی دخل و تصرف- در عین وفاداری به کلیّت شعر- آنها را از کاستیهای ابتدایی پیراسته سازیم و به مخاطب نشان دهیم که چگونه با کمی تأمل، میتوان دست به حکّ و اصلاح شعر زد.
البته نباید انتظار داشته باشیم که اگر شعری گرفتار کمبودهای ابتداییست، پس از ترمیم و اصلاح، ناگهان به شعری ناب بدل شود. در این مرحله، همین کفایت میکند که بتوانیم اثری را از گرداب کژیها و سستیهای ابتدایی برَهانیم و آن را چند پلّه ارتقا دهیم.
دوبیتی اول:
دل تو، بحر پُرموج جهان است
دل من، در میان بیکران است
به روی موجِ این بحر هیاهو
دلم چون قایقِ بیبادبان است
در مصراع اول این دوبیتی، «بحر» واژهای کهنه و نسبت به کلمات دیگر غریب است. چه ایرادی داشت اگر شاعر میگفت:
دلت دریای موّاج جهان است
در مصراعِ پیشنهادی، علاوه بر اینکه «بحر» به «دریا» بدل شده و برای مخاطب مأنوستر است، «موّاج» نیز جای «پُرموج» را گرفته است. به نظر میرسد کوبندگی موسیقیایی «موّاج» از «پُرموج» بیشتر باشد