کتاب سفرنامه جان بل (چاپی و pdf)

معرفی سفرنامه جان بل

جان بل در روستایی در اسکاتلند متولد شد و برای ماجراجویی و دیدن کشورهای آسیایی عازم روسیه شد. زمانی که به روسیه رسید  که پطر کبیر قصد داشت برای توسعه روابط با کشورهای آسیایی، آرتمی پترویچ ولینسکی را به ایران اعزام کند. جان بل هم به عنوان پزشک همراه هیئت ولینسکی ، از روسیه عازم ایران شد.

سفر جان بل 2 سال طول کشید وی 5ماه در اصفهان ماند و چهار بار با شاه سلطان حسین دیدار کرد. بل وقایع سفر خود را در قالب یادداشت‌های روزانه می‌نوشت و سفرنامه ارزشمندی از خود به جا گذاشت.

اولین امتیاز سفرنامه جان بل ارائه گزارشاتی مفصل از روسیه در زمان پطر کبیر است، بل در گزارشاتش روند قدرت‌گیری روسیه در آسیا و اروپا و پیامدهای پیروزی روس‌ها بر سوئدی‌ها را به تفصیل بیان کرده است. همچنین وی گزارشی منحصر به فرد در مورد زوال تاتارها در قازان و آستراخان و لشکرکشی روس‌ها به خیوه ،مسیر آینده سیاست خارجی روسیه در آسیا را  به تصویر می‌کشد.

گزارشات مربوط به ایران با توصیف ایالت شیروان آغاز می‌شود و اولین نکته شایان ذکر این بخش از سفرنامه افشای اغراض شخصی و منفعت طلبی هیئت سیاسی روسیه است و دومین نکته ذکر نام تمام روستاها، کاروانسراها و شهرهای مسیر و ارائه گزارش کاملی در مورد ویژگی طبیعی و اقتصادی آن ها است.

گزیده سفرنامه جان بل

10اوت/9شعبان، دوستانم؛ یعنی اقای لانگ و گیروان در مسیر حرکت به سوی چین، به اینجا رسیدند و حامل پیامی از طرف تزار، خطاب به امپراتور چین بودند. لانگ سوئدی و گیروان پزشکی از اهالی منطقه ایر در اسکاتلند است. در مسکو که بسیاری از نیازهای سفر طولانی را تامین می‌کند، حدود سه هفته توقف کردیم. شهر روی تپه قرار دارد و همان‌طور که قبلا نیز گفته شد چشم‌انداز خیره کننده‌ای از منطقه همواری فراهم می‌کند و با جنگل انبوهی از درختان، صومعه‌ها، خانه‌های ییلاقی نجیب‌زاده‌ها احاطه شده است.

رودخانه مسکو که در این دشت جریان دارد، به رودخانه ولگا می‌ریزد و با تمام بخش‌های جنوبی روسیه و حتی ایران ارتباط دارد. این منطقه برای تجارت بسیار مناسب است و تجارتش به میزان چشمگیری توسعه یافته است. مسکو را یک دیوار آجری به نام بلیگراد که مَزغشل و خندق دارد،  احاطه کرده است. در داخل شهر نیز دیواری به نام کیتای گراد که جایی به نام کرملین را احاطه کرده است، وجود دارد.