کتاب جامعه شناسی علم و تکنولوژی به قلم شمس الله مریجی است. این کتاب ترکیبی است از دو مبحث نوین جامعه شناسی علم و جامعه شناسی تکنولوژی که در یک اثر گردآوری شدهاند. جامعه شناسی علمی نوین است که به طور کلی، دانش بررسی جامعه را به دست میدهد. در حقیقت این رشته علمی در تلاش است تا به بررسی جوامع بشری، برهمکنشهای آنها، و فرایندهایی بپردازد که جوامع را در وضعیت جاریشان نگاه داشته یا تغییر میدهد.
در این میان میتوان به دو رشته علمی نوظهور دیگر اشاره کرد که هر دو از دل جامعهشناسی برآمدهاند. یکی از آنها جامعه شناسی تکنولوژی است و دیگری جامعه شناسی علم. همانطور که از نامشان پیداست، محدوده این علوم به بررسی پدیدههای تکنولوژیکی و همچنین علمی که جامعه را تحت تاثیر قرار میدهند، میپردازد.
از آنجایی که تابهحال منبعی که به هر دو موضوع بپردازد و کامل و جامع باشد، وجود نداشت، دکتر شمس الله مریجی کتاب جامعه شناسی علم و تکنولوژی را تالیف کرد. این کتاب حاصل تدریسهای نویسنده در این رشته است و نویسنده کوشیده تا نقایص موجود در این زمینه را به این ترتیب برطرف سازد.
هرگاه سخن از علم جامعه شناسی به میان می آید، اولین تعریفی که به ذهن متبادر می شود، این است که جامعه شناسی علمی است که رفتار گروهی انسان ها را جهت تبیین و پیش بینی و کنترل آن، بررسی و مطالعه می کند. اما وقتی برای جامعه شناسی قید یا مضافٌ الیه ای اضافه شود، مسأله شکل دیگری پیدا خواهد کرد، در این صورت باید با تعریف دیگری که از جنبه عام جامعه شناسی متفاوت باشد، موضوع و هدف آن را روشن نمود.
در این جا که علم، به جامعه شناسی اضافه شد، طبعاً نیاز به تعریف خاص دارد تا موضوع و هدف این رشته علمی را معیّن نماید. به همین جهت، دانشمندان این رشته تلاش کردند تا با ارائه تعاریف متعدد، موضوع و هدف این علم را بیان کنند. در این جا برخی از تعاریفی را که در کتاب های جامعه شناسی و یا آثار علمی جامعه شناسان علم، وجود داشته، مرور می کنیم.