اسلام دینی سیاسی است و اینکه سیره رسول خدا(ص) و امیرمومنان(ع)، از جمله اینکه عهدهدار حکومت بودهاند، شاهد این مدعا است.
آموزههای امام علی(ع) درباره سیاست، که در جامه خطابهها و نامههای متعددی بر صفحه تاریخ ضبط شده، جوامع روایی را پر برگ و بار کرده است. اضافه کنیم که سیره آن حضرت نیز در این عرصه به دقت ثبت شده و حصهای از متون تاریخی را از آن خود ساخته است. آن آموزههای بلند و این سیره برین_خدا را سپاس که_ دستمایه ارزنده و آموزندهای است برای شیعیان، حتی جملگی مسلمانان، و از آن فراتر، برای همه انسانهای حقیقتطلب.
ششمین جلد از دانشنامه امام علی(ع) ذیل عنوان فرعی سیاست، بحر در کوزه است و ویژه کند و کاو در میراث سیاسی آن حضرت. در کارنامه سیاسی امیرالمومنین، علیرغم بسی از اهل سیاست، هیچگونه گسستی میان گفتار و کردار نیست و هر یک ترجمان آن دیگری است.
مجموعه سیزده جلدی دانشنامه امام علی(ع) زیر نظر علی اکبر رشاد و به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تهیه و منتشر شده است.
سیاست چیست؟
«سیاست» واژهای عربی است که ریشه آن،«السوس» به معنای ریاست یا به معنای خلق و خو میباشد. بنا به تعریف اهل لغت:السیاسه القیام علی الشی بما یصلحه؛ «سیاست، اقدام و انجام چیزی بر طبق مصلحت آن است.» اگر به حاکم و زمامدار، «سیاستمدار» گفته میشود، از آنرو است که در امور اجتماعی و عمومی توده مردم به مصلحتاندیشی، تدبیر و اقدام میپردازد. عبارت «ساسه العباد» نیز که در وصف ائمه معصومین(ع) آمده است، این معنا را دربردارد که تأمین مصالح و تدبیر امور اجتماعی جامعه به عهده آنان است.
واژه سیاست، در اصطلاح علم سیاست، به معانی گوناگونی به کار رفته است. برخی از این تعاریف، عبارت است از:«فن کشورداری و کسب قدرت اجتماعی»؛ «قدرت و فن کسب، توزیع و حفظ آن»؛ «علم حکومت به کشورها» و «فن و عمل حکومت بر جوامع انسانی.»
مهمترین و کلیترین موضوعات علم سیاست، دولت، حکومت و قدرت است، ولی درباره تعریف و مفهوم علمی و دقیق سیاست، دیدگاه مشترکی وجود ندارد.