انسانها جملگی، بر دو گونهاند: هادی و هابط. انسان هابط کسی است که به او دور باش، (اهبطو الی الارض) داده شده و در مغاک تاریک خاک درافتاده است. لیک انسان هادی، نفس مطهر و معصومی است که از سرداق عالم ربوبی برای هدایت انسان پا بدین خاکستان نهاده است.
آمدن انسان هادی به این جهان هبوط و سقوط نیست، بلکه از مقوله ارسال است و ماموریت و برای تزکیه و تعلیم و فراخواندن مردم به قسط. پس انسان هادی فرو میآید تا انسان هابط را فراکشد و زمین و آسمان را به یکدیگر پیوند زند و رهروان را راهنما شود. و گفتن ندارد که شرط راهجویی، بل شطر آن، شناخت راهنما است و گام در پی گام او نهادن.
جلد سوم دانشنامه امام علی(ع), با عنوان فرعی نبوت و امامت، درباره انسان هادی است و ویژه راهنماشناسی و مسائل پیرامون آن است.
مجموعه سیزده جلدی دانشنامه امام علی(ع) زیر نظر علی اکبر رشاد و به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تهیه و منتشر شده است.
فلسفه بعثت
متکلمان، فیلسوفان و دیگر اندیشهمندان مسلمان، از راههایی گوناگون به تبیین اهداف بعثت پرداختهاند. برخی از آنان با پافشاری بر موضوعات اخروی و رستگاری ابدی از برنامهریزی دین برای دنیا غفلت ورزیده و گروهی دیگر برهان اصلی نبوت را بر نیاز بشر به زندگی اجتماعی استوار ساخته و زندگی جاوید پس از مرگ را نادیده گرفتهاند.
در این میان، کم نبودهاند اندیشهمندانی که با بهرهگیری از آیات و روایات، دنیا و آخرت را در هم تنیده انگاشته و قلمرو نبوت را تنها به یکی از آن دو منحصر نساختهاند. اندیشه امیرمومنان(ع) نیز ما را به همین دیدگاه میانه راه مینماید و دنیا و آخرت را کنار هم مینشاند. با این همه، از آنجا که زندگی این جهانی، مقدمهای برای زندگی اخروی است، پیامبران بیش از هر چیز بر نمایاندن راه رستگاری جاودانی پای فشردهاند؛ هر چند برنامهریزی برای دنیای آدمیان را نیز نادیده نگرفتهاند.