کتاب سی و هفت سال نوشته حمید داوودآبادی نگاهی دارد به طولانی ترین گروگان گیری ۴ نفر در قرن اخیر. 37سال پیش، در گرمای ظهر روز یکشنبه ۱۳ تیر ۱۳۶۱ (۴ جولای ۱۹۸۲میلادی) اتومبیل سفارت جمهوری اسلامی ایران در بیروت، در پست بازرسی برباره در شمال بیروت متوقف شد.
داخل ماشین ۴ ایرانی حضور داشتند: حاج احمد متوسلیان، فرمانده تیپ ۲۷محمد رسول الله صلی الله علیه وآله که از طرف شورای عالی دفاع به فرماندهی قوای محمد رسول الله انتخاب، و همراه با حدود ۱۰۰۰ نفر نیروی رزمنده، به سوریه و لبنان اعزام شده بود.
سیدمحسن موسوی، دیپلمات و کنسول سفارت جمهوری اسلامی ایران در بیروت. کاظم اخوان، عکاس و خبرنگار خبرگزاری ایرنا (خبرگزاری جمهوری اسلامی). تقی رستگارمقدم، رزمنده بسیجی و راننده اتومبیل.
نیروهای نظامی مسیحی-مارونی «حزب کتائب» (فالانژیست های لبنان) آن روز، آنها را به اسارت خود درآوردند و از آن تاریخ تا امروز، جز اخباری ضد و نقیض، هیچ خبر موثق و مستندی از حیات، شهادت و... آنان منتشر نشده است.
کتاب سی و هفت سال، نگاهی است کنجکاوانه به این گروگان گیری که طولانی ترین گروگان گیری چهار نفره در قرن اخیر است. این مجموعه، چکیده حدود ۲۵ سال تحقیقات شخصی یک رزمنده، خبرنگار، پژوهشگر و نویسنده در ایران و لبنان است که پیش روی شما قرار گرفته است.
نمی دانم چرا حسی مرا به دنبال سرنوشت حاج احمد و دوستانش می کشید. غیرت دینی و ایرانی، یا عشق و ایمان به فرماندهی که اصلاً او را ندیده بودم؟ نمی دانم. هرچه بود، باعث شد تا هر از چند گاه، کار و زندگی را وابگذارم، مبلغی قرض کنم و بروم لبنان تا ردپایی از حاج احمد بیابم!
زمستان ۱۳۷۷، برای چندمین بار راهی سوریه و لبنان شدم. مثل همیشه با هزینه شخصی و از همه مهم تر، شدیداً مراقب از اینکه برخی افراد و واحدها متوجه نشوند، به لبنان آمدم تا گیر ندهند و کارم را سخت یا ناموفق نکنند! درست مثل عملیات شناسایی در خطوط دشمن در جبهه!
در سوریه با «حجت الاسلام محمدحسن اختری»، چند ساعتی مصاحبه کردیم. در لبنان هم با «حجت الاسلام سیدحسن نصرالله» دبیرکل حزب الله گفت وگو داشتیم. حرف های عجیبی زده شد. غالب آن ها مبنی بر شهادتشان بود. آن روزها، هیچ تریبون و نشریه ای برای انتشار مصاحبه ها نداشتم.
سال ۱۳۷۸همراه با دو نفر از دوستان، جلسه ای با یکی از مقامات بالای کشوری داشتیم. در آنجا قضیه «روبرت مارون حاتم» معروف به کبرا را بازگو کردم و این که رد او را در بیروت زده بودم. لبخندی زد و گفت: «من با کبرا صحبت کردم.»
- پس پیداش کردید؟
- نه! یکی دو سال بعد از گروگان گیری حاج احمد، در بیروت بچه ها کبرا را پیدا کردند و آوردنش پیش من. مجبور شد اصل قضیه رو تعریف کنه. حرف های عجیبی زد. اشتیاقم را که دید، از نگاهش فهمیدم حرف های خوشایندی نزده است. با اصرار پرسیدم:
- کبرا به شما چی گفت؟
- کبرا گفت: «ما اصلاً اونا رو نمی شناختیم. اون روز حدود ۴۰۰ نفر مسلمون رو دستگیر کرده و کشته بودیم. ماشین آنها که به حاجز برباره رسید، جلوش رو گرفتیم. ساعتی معطلشون کردیم. یکی از اونا از ماشین اومد پایین و درحالی که کارت دیپلماتیک در دست داشت، اومد طرف ما. خندیدیم و او رو به زور سوار ماشین کردیم و گفتیم که باید منتظر بمونید. چند دقیقه ای نگذشت که یکی از آن چهار نفر که فکر کنم پیراهن سفید تنش بود و بینی اش شکسته بود، با عصبانیت از ماشین پیاده شد و آمد طرف من. ناگهان احساس خطر کردم. تا نزدیکم شد، کُلت کبرای خودم رو از کمر کشیدم و گلوله ای در صورتش خالی کردم...»