کتاب اصول سیاست و حکومت نوشته احمد جهانبزرگی توسط انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است.
اندیشهسازان، نظریهپردازان و لغتشناسان در مورد «سیاست» تعاریف متعددی ارائه کردهاند. اگر بخواهیم همه این تعاریف و دیدگاههای دینی و علوی را گرد آوریم به این تعریف میرسیم: سیاست عبارت است از اداره جامعههای انسانی و هدایت آن به سوی تعالی. سیاست، علم است و موضوع آن نیز قدرت و نفوذ، یا به اعتقاد برخی «فن حکومت کردن» است.
در فرهنگ علوم سیاسی، حکومت مجموعه دستگاهی است که بر جامعه اقتدار و چیرگی دارد. در فرهنگ صدر اسلام، واژههای امارت، دولت، ملک، ولایت و سلطنت، در ترادف نبی با لغت حکومت بهمعنای امروزی بودهاند.
کتاب اصول سیاست و حکومت احمد جهانبزرگی به موضوعات بنیادین سیاست و حکومت و مبانی آنها میپردازد. دانایی درباره سیاست و حکومت هیچگاه تا این اندازه برای جوانان، دانشجویان و دانشپژوهان لازم و مورد توجه نبوده است، بهویژه اینکه با پیدایش نظام سیاسی نوین در ایران واژههای سیاست، حکومت و نظام سیاسی با مفاهیم جدیدی در سطح گستردهای در جامعه مطرح شده که تاکنون در زبان سیاسی دنیا کمسابقه بوده است.
برای توصیف و ارزیابی تحول مفاهیم ایجاد شده، نویسنده سعی کرده است تا متن کتاب را متناسب با نیازهای روز مطرح کرده و مطالب جدیدی ارائه نمایند که بهوسیله آن بتوان احتیاجات مبتدیان رشته علوم سیاسی را بهویژه از منظر آئین اسلام برآورد و همچنین در این زمینه کار برخی از استادان رشته علوم سیاسی را به نحوی در تفهیم سیاست و حکومت اسلامی تسهیل نماید.
کتاب اصول سیاست و حکومت در چهار فصل تنظیم گردیده است: فصل اول و دوم به مفاهیم مربوط به سیاست و حکومت اختصاص داده شده است تا به خوبی مفهوم موردنظر هر یک از مکاتب سیاسی از واژههای مربوط به این رشته مورد مقایسه قرار گیرد. در فصل سوم در چارچوب یک نظریه مطرح در مبانی سیاست یعنی عناصر لازمه وجود حکومت، بسیاری از مسائل مربوط به سیاست و حکومت مورد تبیین قرار گرفته است.
در نهایت در فصل چهارم انواع نظامهای سیاسی با مشخصات اختصاصی و زمینه تاریخی مربوط، مورد ارزیابی و تشریح قرار گرفتهاند و در نهایت تفاوت اساسی نظام سیاسی اسلام با دیگر نظامها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است که برای درک واقعیات سیاسی در جهان امروز بسیار لازم و ضروری است.
از سوی نظریهپردازان سیاسی نیز تعاریف زیادی از سیاست شده که عمده این تعاریف، مفاهیم زیر میباشد:
سیاست عبارت است زا توزیع قدرتمندانه ارزشها؛ سیاست همبستگی یک توده با تودههای دیگر و چگونگی آن همبستگی میباشد، سیاست آن است که یک توده راهی برای زیست و پیشرفت خود در میان دیگر تودهها باز کند و رفتارش با آن تودهها از روی فهم و بینش باشد و اگر بیمی به هستی و پایداری آن از سوی یکی از همسایگان هست، آن را از پیش دیده و دوراندیشانه در پی جلوگیری آن باشد.
و یا دولت در عالم حکمرانی، یعنی سیاست. سیاست عبارت است از حکم و تنبیه، بدون تنبیه حکم نیست و بدون حکم، نه سیاست است و نه دولت.