کتاب شهریار

کتاب شهریار، اثری از نیکولو ماکیاولی، نویسنده و سیاستمدار ایتالیایی، بی گمان پرخواننده ترین، بحث انگیزترین و بدنام ترین اثر سیاسی همه زمان هاست. امروزه رزم آرایان، بازرگانان و سیاست مداران به "شهریار" همچون کتاب مقدس سیاست واقع گرایانه و به عنوان راهنمای نهایی برای به دست آوردن و حفظ قدرت در این جهان خطرناک می نگرند.

این اثر که به ستایش قدرت و طرفداری رذایل اخلاقی حاکمان شهرت دارد از آثار مشهور در زمینه فرهنگ سیاسی در جهان محسوب می شود.

نیکولا ماکیاولی، شهریار (The Prince) را در دوران سخت زندگی خود نوشت و پس از نوشتن کتاب، آن را به «لورنسو مدیچی» پیشکش کرد؛ به امید این که شغلی به دست آورد. این کتاب در سال ۱۵۵۹ در فهرست کتاب‎های ممنوعه پاپ گنجانده و نویسنده آن «ماکیاولی شیطان» نامیده شد. کتاب شهریار که در سال ۱۵۱۳ میلادی به رشته تحریر در آمد و تا سال ۱۵۳۲ به چاپ نرسید، موضوع بحث تفسیرهای متنوعی بوده است.

نیکولو دی برناردو دِ ماکیاولی (Niccolo Machiavelli)، فیلسوف سیاسی، شاعر، آهنگساز و نمایشنامه نویس مشهور ایتالیایی در 3 مه 1469 در فلورانس ایتالیا به دنیا آمد و در 21 ژوئن 1527 درگذشت. ماکیاولی زندگی خود را صرف سیاست و میهن پرستی کرد. با این حال برخی او را به اتهام حمایت از حکومت اقتدارگرا و ستمگر همواره مورد حمله قرار داده اند. علت آن نوشتن کتابی به نام شهریار است که وی برای خانواده مدیچی حاکمان فلورانس نوشته است.

از نوشته های سیاسی او باید به دو اثر وی که دریچه تازه ای رو به جهان سیاست باز کرد، اشاره کرد: «گفتارها» و «شهریار». «گفتارها» درباره مملکت هایی است که به روش جمهوری اداره می شوند و «شهریار» درباره حکومت هایی است که به شکل پادشاهی اداره می شوند.

«شهریار» پس از مرگ نویسنده آن انتشار یافت. نخستین چاپ آن در ۱۵۳۲ در رم، در انتشارات آنتونیو بلادو و در فلورانس، در انتشارات برناردو جونتا درآمد. این رساله که بسیار مختصر است، در اندک زمان به بیشتر زبان ها ترجمه شد و در سرتاسر اروپا انتشار یافت و شهرت زیادی به دست آورد.

به ویژه در نیمه قرن شانزدهم و نیمه نخست قرن هفدهم، هدف اتهامات و ناسزاهای بسیار سخت قرار گرفت. این اثر چکیده نظریه ای است که به نام «ماکیاولیسم» خوانده شده است، به همین سبب خشم همه مخالفان این نظریه را به خود برانگیخت.

در تمام طول تاریخ بعضی از کتاب ها جهان را تغییر دادند و شیوه نگاه ما به خودمان و دیگران را دگرگون کردند. آن ها به مباحث، اختلافات عقاید، جنگ ها و انقلاب ها الهام بخشیده اند. آن ها زندگی های بسیاری را ساخته اند و یا تباه کرده اند. حالا نشر روزگار نو برای شما کارهای متفکران بزرگ، پیشگامان، اصلاح طلبان و طالع بینان را فراهم آورده است. ایده هایی که مدنیت را تکان داد و به ما کمک کرد تا آن چه که اکنون هستیم باشیم. (ایده های بزرگ)

در بخشی از کتاب شهریار می خوانیم:

اکنون جای شگفتی است که از حکومتی بگویم که پادشاه و سرزمین هر دو جدید هستند، این بهترین نمونه شهریاری است، انسان ها همیشه راهی را می روند که دیگران هموار ساخته اند یا از دیگران تقلید می کنند.

آن ها حتی قادر نیستند پای خود را درست جای پای دیگران بگذارند و تقلید کنند. این مردم به تقلید از رفتار افراد برجسته خو گرفته اند. گرچه شاید نتوانند اعمال بزرگان را به خوبی تقلید کنند اما در بزرگی و عظمت با آنان مقایسه می شوند. شهریاران نوخاسته باید چون کمانداری باشند که با مهارت هدفی در دوردست را نشانه می گیرند و هدفی دورتر از نشانه های مردان بزرگ را بر می گزینند. تیر را به دور دست پرتاب می کنند تا به نشانه برسد.