کتاب حکمت و حکایت جوانمردی، اثر محمد فنائی اشکوری توسط انتشارات چاپ و نشر بین الملل منتشر شده است. جوانمردی یا فتوت به عنوان جریانی اجتماعی و فرهنگی پیشینهای غنی در تاریخ جهان اسلام به ویژه ایران دارد. این جریان فرهنگی و اجتماعی در عرصههای گوناگون جوامع اسلامی در ابعاد مختلف فرهنگی ،اخلاقی معنوی و سیاسی بسیار اثرگذار بوده است.
کتاب حکمت و حکایت جوانمردی، پژوهشی دقیق و جامع از پیشینهی فتوت در آیین اسلام و فرهنگ ایرانی است که با تامل در آثار ادبی عرفانی و تاریخی هر آنچه که از فتوت و جوانمردی در قرون متمادی جریان داشته را با تحلیل و تبیین به نگارش درآورده است.
تطبیق فتوت در فرهنگ ایران و اسلام از موارد مهمی است که بدان پرداخته و حقایق آشکاری را مقابل چشم پژوهشگران و علاقهمندان به این موضوع قرار داده است. کتابی که میتوان برای هر ایرانی و مسلمان ارمغانی ارزشمند به حساب آورد.
منشور جوانمردی
یکی از گامهای لازم برای احیای فتوت تدوین منشور جوانمردی است. با تأمل در ادبیات جوانمردی میتوان منشور جوانمردی را تدوین کرد. نهجالبلاغه علی (ع) متن درسی آیین جوانمردی است که جا دارد از این نگاه مطالعه شود و از تعالیم آن در تدوین منشور جوانمردی استفاده شود.
این منشور باید حاوی اصولی همچون نکات زیر باشد. شعار اصلی جوانمردی عدل و احسان است؛ «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بالعَدل والإحسان» پایبندی به حق و عدل، کوشش برای گسترش عدالت، مبارزه با ظلم و فساد، ترویج مهر و شفقت، اخوت و برادری و برابری، احسان، خدمت، بخشش، قانونمداری و ارزشهای اخلاقی به ویژه وفای به عهد ویژگی افراد جوانمرد و سرلوحهی سازمانهای جوانمردی است. از بیان امیرالمؤمنین (ع) نیز استفاده میشود که عدل و احسان ارکان اصلی مروت هستند.
خَرَجَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیهالسلام عَلَی أَصْحَابهِ وَهُمْ یَتَذَاکَرُونَ الْمُرُوءَةَ فَقَالَ أَیْنَ أَنْتُمْ مِنْ کِتَاب اللهِ قَالُوا یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ فِی أَی مَوْضِعٍ فَقَالَ فِی قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ إِنَّ اللهَ یَأْمُرُ بالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ فَالْعَدْلُ الْإِنْصَافُ وَالْإِحْسَانُ التَّفَضّل. امام علی (ع) یارانش را دید که درباره مروّت بحث میکنند. فرمود: آیا خداوند در کتابش به این پرسش پاسخ نداده است؟ گفتند در کجای قرآن یا امیرالمؤمنین؟ فرمود: آنجا که میفرماید: «براستی خداوند به عدل و احسان فرمان میدهد. عدل، انصاف است و احسان، نیکی و بخشش.