کتاب رشحاتالمعارف، اثر حیدر تهرانی که شرح و تقریر آن توسط حضرت آیت الله فاضل گلپایگانی صورت گرفته است؛ این کتاب در دو بخش که هر بخش با ده فصل گردآوری و به نگارش درآمده است.
این کتاب دروس معرفتی عارف حکیم آیتاللهالظمی میرزامحمد شاهآبادی (قدس سره) است. موضوعات این کتاب، نشیب و فراز سیر انسان، فطرت انسان، اعمال انسان، انجام واجبات و ترک محرمات، شکر نعمت و انواع آن، مراتب علم، سلسلهی مقربین، ستونهای پنجگانهی اسلام، معاد، و طبقات هفتگانهی انسان را در بر گرفته است.
فصل دوم؛ بیان فطرت انسان
1. آیا تسبیح و تکبیر و تهلیل فرشتگان به واسطه تسبیح و تکبیر و تهلیل انسان بود؟
تا آنجا که در منابع روایی شیعی جست وجو شد، روایتی که بیانگر اظهار فوق باشد دیده نشد؛ ولی از آیات نورانی 30 تا 32 سوره مبارکه بقره چنین برمیآید که فرشتگان قبل از خلقت آدم، تسبیح میگفتند.
زیرا از آیه شریفه 30 سوره بقره چنین استفاده میشود که فرشتگان، فساد و خونریزی موجودات مکلف روی زمین را قبل از خلقت آدم دیده بودند و فساد در زمین و ریختن خون یکدیگر از مظاهر روشن و مسلم ناسپاسی و ناشکری موجود مکلف است و این درست در نقطه مقابل تسبیح و حمد و تقدیس است که از مظاهر مسلم و حقیقی عبودیت و بندگی به شمار میرود. از این رو فرشتگان با این امتیاز خود را برای خلافت الاهی، شایستهتر از آدم دیدند.
قالُوا أ تَجعَلُ فیها مَن یُفسدُ فیها وَ یَسفِکُ الدِّماءَ وَ نَحنُ نُسَبِّحُ بحَمدکَ وَ نُقَدِّسُ لَک
گفتند پروردگارا، آیا کسانی خواهی گماشت که در زمین فساد کنند و خونها ریزند و حال آنکه ما خود تو را تسبیح و تقدیس میکنیم.
چنان که در این آیه نیز با صراحت اظهار کردند:.. .