کتاب درآمدی بر کلام شیعی نوشته محمدصفر جبرئیلی میباشد و انتشارات سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی این کتاب را به نشر رسانده است.
در این کتاب به هویت کلام ، منابع، ساختار، ادوار و مراحل، شخصیتها، آثار و همچنین متکلمان معاصر شیعی بپردازد و از ترابط کلام شیعه با دیگر علوم ، جریانهای رقیب، آسیبها و بایستگیهای آن به صورت دقیق و علمی یاد کند.
هویت هر چیزی بیانگر اصل اساس و ریشه آن چیز است که قوام و جوهره آن نیز بدان وابسته است و به معنای ویژگی و کیفیتی است که موجب تمایز شخص و شناسایی کسی یا چیزی از دیگران میشود. بدیهی است تشیع به عنوان مذهب هویتی دارد و کلام شیعه نیز به عنوان یک علم با موضوع و روش و کارکردهایش هویتی دارد ممکن است هر دو یک هویت و یا دو هویت جدای از هم اما مرتبط با هم داشته باشند.
چنان که در ادامه خواهد آمد هویت مذهب شیعه بر اندیشه امامت با ویژگیهای خاصی از جمله نص نصب عصمت و علم غیب استوار است اما هویت کلام و عقاید شیعه مبتنی بر اندیشه توحید - البته برگرفته از مکتب اهل البیت علیه السلام - است.
1. هویت مذهبی
مذهب تشیع به عنوان ادامه و استمرار اسلام بعد از رحلت پیامبر اکرم ﷺ هویت خود را در امامت و رهبری امام علی ﷺ ( آن هم مستند به نصوص قرآن و سنت فعلی و قولی پیامبر اکرم ﷺ ) میداند. شواهد متعددی این مدعا را تأیید می کند. اهمیت این نکته به گونه ای است که از غیر معتقدان به ولایت امامان شیعی با عنوان مرتد یاد شده است.
در برخی روایات که ناظر به مقطع تاریخی خاصی است، آمده است که فقط سه نفر (سلمان ابوذر و مقداد) بودند که به امامت امام علی ﷺ بعد از پیامبر ﷺ اعتقاد داشتند. عماربن یاسر، علی رغم علو مقام و رفعت جایگاه اندکی با مشکل مواجه شد که بلافاصله برگشت. بعدها نیز چند نفر اضافه شدند.