کتاب حقوق خانواده چالش ها و راهکارها نوشته فرج الله هدایتنیا است که سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی این کتاب را به چاپ رسانده است. بیاعتنایی به مشکلات خانواده گناهی نابخشودنی و تلاش برای تحکیم خانواده جهادی مقدّس به شمار میآید. خوشبختانه در جمهوری اسلامی ایران درک درستی از این مشکلات وجود دارد.
مسئولان نظام با اعلام آمار وقایع حیاتی ازدواج و طلاق، از یک سو به خانوادهها درباره وضع موجود هشدار میدهند و از سوی دیگر، اندیشمندان جامعه را به چارهجویی برای برونرفت از وضعیت نگرانکننده کنونی فرا میخواند.
اﺳﺘﻔﺎده از ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎی ﺣﻘﻮق ﺑﺮای ﺗﻨﻈﻴﻢ رواﺑﻂ اﻓﺮاد ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺴﺘﻠﺰم آگاﻫﻲ از وﻳژگیﻫﺎی ﺧﺎص اﻳﻦ ﻧﻬﺎد ﻣﺘﺤﻮل ﺣﻘﻮﻗﻲ و پیچیدگیﻫﺎی ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﻲ رواﺑﻂ اﻓﺮاد در آن اﺳﺖ. ﺧﺎﻧﻮاده در اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺳﻼﻣﻲ وﻳژگیﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺪاﺳﺖ و ارزش ﻣﺤﻮر ﺑﻮدن،ﻋﺎﻃﻔﻲﺑﻮدنﻣﺤﻴﻂﺧﺎﻧﻮاده، پنهانﺑﻮدن اﻣﻮر ﺧﺎﻧﻮاده، ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﻮدن ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﻧﻮاده و ﺣﺮﻳﻢ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﻮدن رواﺑﻂ اﻋﻀﺎی ﺧﺎﻧﻮاده دارد.
ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺧﺎﻧﻮاده و رواﺑﻂ اﻋﻀﺎی آن در ﺑﺴﻴﺎری ﻣﻮارد اﻣﻜﺎن دﺧﺎﻟﺖ ﺣﻘﻮق و اﻋﻤﺎل ﻗﻮاﻋﺪ آن را دﺷﻮار ﻳﺎ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﻣﻲﻛﻨﺪ. دﻟﻴﻞ آن ﺑﺮﺧﻲ وﻳژگیﻫﺎی ﺣﻘﻮق ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﻫﺪاف، ﺳﺎزﻣﺎن ﻗﻀﺎﻳﻲ و آﻳﻴﻦ دادرﺳﻲ، ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺿﻤﺎﻧﺖ اﺟﺮاﻫﺎی ﺣﻘﻮﻗﻲ و اﻫﻤﻴﺖ آداب و رﺳﻮم در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻮاﻋﺪ ﺣﻘﻮﻗﻲ اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ وﻳژه ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﺷﻮد اوﻻ ﻧﻈﺎمﻫﺎی ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺑﺮای دﺧﺎﻟﺖﻫﺎی ﺣﻘﻮﻗﻲ در ﺣﻮزه ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺿﻮاﺑﻂ ﺧﺎص بپردازند ؛ﺛﺎﻧﻴﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﺮﺧﻲ رواﺑﻂ را از روشﻫﺎی ﻏﻴﺮﺣﻘﻮﻗﻲ پی بگیرند.