کتاب تأثیر سکوت در انعقاد و ایجاد عقد، اثر حسن جعفری، انواع سکوت و رابطهی مستقیم و غیر مستقیمش با اذن، اجازه، رضایت، اقرار و اصول، قواعد و استثناهای حاکم بر آن را در مواد قانون مدنی و قواعد فقهی مورد پژوهش و تحلیل قرار میدهد.
در بیان کلی سکوتی که شخص ساکت در حین انعقاد عقد میکند تأثیری بر روابط حقوقی وی ندارد و نمیتواند منجر به انعقاد عقد گردد. برخلاف آنچه که به نظر میرسد در خصوص نقشی که سکوت و تأثیر آن در زندگی روزمره افراد دارد، سکوت در مواردی خاص به صورت استثنایی دلالت بر ارادهی ضمنی شخص ساکت دارد. این موارد را اکثر فقها و حقوقدانان در مباحث اعلام اراده پذیرفتهاند ولی موارد آن محدود به مواردی خاص و معین میباشد.
این مبحث، شیوه های ابراز اراده برای انعقاد عقد و آثار و موارد دلالت سکوت را نسبت به قرارداد و متعاملین مورد بحث و تحلیل قرار داده است و در نهایت در رابطه با اثر حقوقی سکوت به عنوان یکی از لوازم اعلام اراده در انعقاد عقد به بررسی در این باره می پردازد.
فصل دوم : بررسی شیوههای ابراز اراده برای انعقاد عقد
همانگونه که گفته شد، در تمامی نظامهای حقوقی، اراده به عنوان مبنای اساسی ایجاد و اثرگذاری اعمال حقوقی محسوب میگردد. اراده امری درونی و نفسانی است که در اثر حرکت نفس به سوی امری معین پس از تصور و تصدیق منفعت و اشتیاق به آن به وجود میآید. تمامی این چهار مرحله در افق نفس انسان ایجاد میگردند که هیچ کس جز صاحب اراده از آن آگاه نیست و تا اعلام نگردد، هیچ اثری در عالم حقوق که عالم ظواهر است، بر جای نخواهد گذاشت. بنابراین اراده باطنی را باید با وسیلهای به منصه ظهور رسانید تا در تقابل با اراده دیگری، واجد اثر گردد.
وسایل و ابزار مورد استفاده در این رابطه، مبحثی جالب و مهم در حقوق قراردادها را به خود اختصاص میدهد، که در بخش حاضر از این اثر علمی مورد بررسی و مداقه قرار میگیرد. با عنایت به پیدایی ابزارهای نوین در عالم ارتباطات، که از طریق آنها نیز میتوان اعلام اراده نمود بخش حاضر با تقسیمبندی ابزار اعلام اراده به ابزار سنتی و ابزار نوین، هر یک را در فصلی جداگانه مورد بحث قرار میدهد. بدین ترتیب و در فصل اول مواردی چون، لفظ، نوشته، فعل و در فصل دوم ابزاری چون پست، تلگراف، تلفن، تلکس، نمابر و شبکههای رایانهای مورد مطالعه قرار خواهند گرفت.
2-1. الفاظ به عنوان اصلیترین شیوه ابراز اراده
مقصود از شیوههای سنتی ابراز اراده، وسایلی هستند که از دیرباز و در میان مردم در جهت اعلام اراده و تشکیل قرارداد به کار میرفتهاند و به دلیل همین تعدد و تکثر و رواج، حقوق نیز آنها را به همین عنوان به رسمیت میشناسد و به آنها ارزشی وافر عطا میکند.