کتاب بازبینی مطلق و مقید در قانون

معرفی کتاب بازبینی مطلق و مقید در قانون 

کتاب بازبینی مطلق و مقید در قانون نوشته ی مهدی کریمی و علی اکبر توکلی می باشد و انتشارات قانون یار آن را منتشر کرده است.نویسنده در این کتاب، از این زاویه که چگونه بزرگان دینی با استناد به مباحث مهمی چون مطلق و مقید، آیات و استنباط احکام را تفسیر و تبیین می کردند، به موضوع آیات و احکام پرداخته است.

رویکرد علم اصول، رویکردی عملیاتی بوده و علمی ست آلی و در خدمت علوم دیگر، برای رسیدن به اهداف خاص. با این نگرش، مبحث مهم مطلق و مقید که از جمله مباحث پیچیده علم اصول است در آیینه آیات الاحکام دنبال شده است. مراد واقعی قانون گذار در لا به لای جملات و کلماتش نهفته است؛ این که مستمع و مخاطب چگونه از آن ها به مراد متکلم دست یابد، به نحوه استفاده (ارادی یا غیر ارادی) از قواعد و اصول فن بر می گردد.

هر چه مخاطب و مستمع بر قواعد فن آشناتر باشد به مراد جدی متکلم نزدیک تر است. گاهی مراد گوینده عام و گاهی به وسیله خاص (موخر یا مقدم) تخصیص خورده و از دایره عمومیت افتاده است و نیز برخی کلمات متکلم مطلق بوده و تمام افراد تحت خود را شامل می شود و گاه این اطلاق با وجود قیدی محدود گردیده است. راهنمایان دینی ما به نحوه بیان احکام الهی توجهی خاص داشته و مرجع اصلی دین را قرآن (آیات الاحکام و... ) معرفی نموده اند.

بنابراین علاوه بر آشنایی به زبان عربی و شناخت سبک بیان قرآن، آشنایی کل با جهان بینی قرآنی نیز شرطی لازم است. قرآن کریم به دلیل این که به زبان عربی هست، از قواعدی پیروی می کند که هر کتاب یا نوشته دیگر الزاما از قواعد خاص خود، پیروی کند.

گزیده کتاب بازبینی مطلق و مقید در قانون 

اطلاق افرادی در مواردی است که لفظ مطلق دارای مصادیق و افراد بوده و نسبت به همه آن ها شمول و فراگیری دارد مانند اصل 167 از قانون اساسی که بیان داشته «قاضی موظف است کوشش کند حکم هر دعوا را در قوانین مدونه بیابد و...» که لفظ قاضی در این مثال عاری از هر گونه قید و مطلق است و نسبت به تمام افراد خود شمول دارد. اطلاق احوالی نیز در مواردی است که مفهوم مورد نظر دارای حالات و صفات مختلف است ولی به هیچ یک از آن ها مقید نشده است و نسبت به تمام احوال خود فراگیری و شمول دارد.

مثلا در شریفه «و بالوالدین احساناً» اگر چه لفظ پدر دارای افراد متعدد نیست. ولی نسبت به حالات و صفات مختلف وی اطلاق دارد و شامل احوال گوناگون وی مانند پیری و جوانی بیماری و سلامتی و... می شود. اطلاق ازمانی نیز در جائی است که لفظ مطلق مقید به قید زمان، مدت و یا دوره خاصی نشده باشد. و همه زمان ها را در بر بگیرد.