کتاب شخصیت متعادل و رفتار معتدل، اثر رضا وطن دوست و جواد ایروانی؛ تلفیقی از دو مقاله از سلسله مباحث فرهنگ روابط اجتماعی است و در دو بخش پیشکش خوانندگان محترم میگردد. بخش نخست به بیان شخصیت متعادل میپردازد و به سؤالاتی دربارۀ چیستی شخصیت انسان، عوامل شکلدهندۀ شخصیت، عوامل تفاوت شخصیت، ویژگیهای شخصیت متعادل و عوامل انحطاط شخصیت و روش اصلاح آن پاسخ گفته است.
بخش دوم کتاب شخصیت متعادل و رفتار معتدل نمودهایی از اصل اعتدال در نظام تشریع را به تصویر میکشد و تلاش دارد مطالب اصلی را به اختصار بیان نموده و به پرسشهای مهم در زمینۀ رفتار معتدل، پاسخ گوید. این بخش توانسته به خوبی اعتدال در ارزشهای معنوی، اخلاق، تربیت، مدیریت، سیاست، روابط اجتماعی و بهرهگیری از مواهب مادّی را تبیین نماید.
گفتنی است، با توجه به رویکرد نوشته که در پی بیان فرهنگ روابط اجتماعی است پژوهش همه جانبۀ در موضوع، مجال گستردهای میطلبد و عرصههای دیگری چون «اصل اعتدال در عقیده» را به بحث نمینشیند.
در میان موجودات عالم آفرینش انسان داستانی شگفت و شخصیتی پیچیده دارد به طوری که در قرآن کریم هم از او ستایش شده و هم مورد نکوهش واقع شده است. قرآن کریم آنگاه که انسان را میستاید وی را برتر از فرشته میداند و او را خلیفة اللّه، مسجود فرشتگان و امانتداری الهی معرفی میکند، و هنگامی که او را نکوهش میکند او را پستتر از چارپایان میداند و او را موجودی نادان، ناسپاس، ستمکار، آزمند، تنگ چشم، شتابزده، فخرفروش و مانند آن میشناساند.
این از آنرو است که انسان موجودی دو سرشتی است: نیمش نور است و زیبا و ستودنی و نیم دیگرش ظلمت است و زشت و نکوهیدنی.