کتاب «فرهاد میرزا» نوشتۀ احمد احسانی است و انتشارات مانیان آن را منتشر کرده است. این کتاب سرگذشتنامۀ فرهاد میرزا یکی از رجال سیاسی در تاریخ ایران است.
حاج فرهاد میرزا معتمدالدوله پسر پانزدهم عباس میرزا نائبالسلطنه فتحعلیشاه میباشد. فرهاد میرزا معتمدالدوله برادر محمدشاه و عموی ناصرالدینشاه قاجار است. تفکر نویسنده در این کتاب، حول و حوش این سؤال اصلی دور میزند که داشتن جایگاه رفیع علمی در
بین شاهزادگان متعدد قاجار چگونه باعث مخالفت با اصلاحگرانی چون میرزا حسینخان سپهسالار گردید؟ و آیا پناهندگی به سفارت انگلستان در این مقطع تاریخی را می توان از جمله نکات مثبت کارنامه سیاسی او برشمرد، یا بالعکس.
در این میان سؤالات متعدد ذهن نگارنده را به خود مشغول کرد:
این پژوهش در سه فصل تنظیم شده است؛ در فصل اول تاریخ سیاسی قاجاریه به همراه شرح مختصری از عملکرد پادشاهان قاجاریه از آقا محمدخان تا ناصرالدینشاه مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم شرح اقدامات سیاسی فرهاد میرزا و عملکرد نامبرده در ایالات
فارس و کردستان مورد اشاره قرار گرفته است؛ همینطور به تصمیمات اتخاذ شده در برخی رویدادهای سیاسی از سوی فرهاد میرزا هم میتوان اشاره کرد. فصل سوم شامل بررسی کارنامه علمی ادبی فرهاد میرزا میباشد که به تألیفات و تحقیقات نامبرده به صورت مشروح اشاره شده است. همینطور برخی دیدگاهها در خصوص نامبرده هم بررسی شده است. مطالعه این کتاب به علاقهمندان تاریخ ایران پیشنهاد میشود.
بعد از قریب هفتاد و پنج سال که از سقوط صفویه میگذشت و ایران شاهد چندین حکومت زودگذر بوده، نوبت به قاجارها رسید که توانستند با تکیه به قدرت ایلی خود، حکومت پردوامی را تشکیل دهند. تأسیس این سلسله با حوادث مهمی در جهان همزمانی پیدا کرد که از جمله آنها انقلاب کبیر فرانسه ۱۳۰۴ ه/ ۱۷۸۹ م و ظهور ناپلئون در ۱۲۱۴ ه.ق/۱۷۹۹ م. بود و از سوی دیگر گسترش استعمار اروپایی که از دو سوی شمال و جنوب، به مرزهای ایران نزدیک شد و سراسر دوران یک صد و چهل ساله قاجارها را فرا گرفت. نخستیتن کسی از این خاندان که توانست بعد از دو نسل تلاش پدران خود حکومت را در دست بگیرد، آقامحمدخان قاجار بود.