کتاب نقدی بر فلسفه دین خدا در فلسفه هرمنوتیک کتاب و سنت نوشته علی صفاییحائری منتشر شده در انتشارات لیلهالقدر است. نقدی بر فلسفه دین هاسپرز و خدا در فلسفهی خرمشاهی و هرمنوتیک شبستری این نوشته نقدهایی است از استاد علی صفاییحائری در خصوص برخی از شبهات کلام جدید و نوشتههای دین پژوهی معاصر.
اولین مقاله، متن دست نویس استاد در نقد و بررسی بخش هفتم کتاب «آشنایی با فلسفه تحلیلی» به نام «نقدی بر براهین اثبات وجود خدا» و نیز نقد کتاب «خدا در فلسفه» آقای «بهاءالدین خرمشاهی» است که از آن هم ترجمه مقالات مربوط به برهان اثبات وجود باری، نوشته و ویراسته «پل ادواردز» از «دایرة المعارف فلسفه» است.
دومین مقاله، نقد و بررسی کتاب «هرمنوتیک کتاب و سنت» نوشته «محمد مجتهد شبستری» است. آن چه از این کتاب نقل شده است داخل [...] قرار گرفته تا مطلب نقد شده مشخص باشد. در این دو نوشته مرحوم استاد علی صفاییحائری به صورتی خلاصه و دقیق، شبهات را نقد و بررسی کردهاند اما برای کسانی که با این مباحث آشنایی کامل ندارند رجوع به اصل کتابها ضروری است.
کلام دو صورت فعّال و منفعل دارد. در صورت فعال، در وجود آدمی، انگیزه و در جامعهی آدمی روابط و در ذهن اجتماعی انسان عدل و احسان و در دل او قرب و لقاء و رضوان را مطرح مینماید. در این مرحله از ترکیب و تقدیر انسان و از تبدیل بدیها به وسیلهی شناخت و محبت و تمرین و نیت حرف میزند.
در این مرحله از حق و هدف داری و از اجل و مرحلهای بودن و از نظام و قانونمندی و از جمال و هماهنگی جهان حرف میزند و از ارتباط انسان و جهان و نظام و انسان و جمال و انسان و حق و انسان و اجل، آدمی را به حرکت، به حذر، به عشق، به قرب و به اغتنام فرصتها دعوت میکند. در وجههی منفعل همان طور که گفتهاند، طرح عقیده، دفاع و اثبات مطرح میشود.
و همین است که کلام سنتی امروز با کلام جدید و کلام جدیدتر و شبهات و مشکلات جدیدتر به تطابق رسیده است و شبهات قدریه و مرجئه و نصارا و یهود و فلاسفه و زنادقه و بهاییها و کمونیستها، با مباحث جدید بریدگی جهان بینی و ایدئولوژی و قبض و بسط و سکولاریزم و مذهب حداقل و ... گره خورده تا فردا چه زاید سحر. در هر حال کلامی که با رسول آمده، تفاوتش با کلامی که در بیان مسلمین رشد کرده، این گونه است.