در کتاب روابط چین - روسیه در آسیای مرکزی، سیاست انرژی و ابراز وجود پکن جدید و ژئوپلیتیک قرن 21، توسط توماس استفان، بررسی شده است. تاثیر انرژی آسیای مرکزی بر روابط روسیه و چین جزئی از موضوعات مهم مورد بررسی این کتاب است.

در زمان کنونی که جایگاه کشور چین از نظر قدرت جهانی ارتقا یافته است روابط این کشور با سایر قدرت ها دائما مورد مذاکره مجدد قرار می گیرد. این امر، شامل رابطه کشور چین با کشور روسیه نیز می شود. روسیه یکی از همسایگان مهم کشور چین محسوب می گردد و در این زمان که عطش چین به انرژی به بیش از هر زمان دیگری است روسیه برای این کشور حکم پایگاه منابع حیاتی را دارد.

نتایج مطالعه فوق نشان می دهد مسئله انرژی در سیاست های خارجی هر دو کشور نقش مهمی ایفا می کند و آسیای مرکزی نیز به یکی از نقاط کانونی این رابطه مبدل گردیده است. ذخایر قابل ملاحظه انرژی در این منطقه موجب شده، فدراسیون روسیه و کشور چین به صورت همزمان به دنبال وادرات انرژی از آن جا باشند.

در میان مطالعات نسبتا اندکی که در رابطه با این مسئله صورت پذیرفته است، نتایج اکثریت آن ها نشان می دهد منافع کشورهای چین و روسیه با یکدیگر تداخل دارند. از این رو انتظار می رود میان این دو کشور کشمکشی به وجود آید که این به ضرر "همکاری استراتژیک" است. هیچ یک از مطالعات فوق از منابع چینی زبان برگرفته نشده اند و عمدتا از تفکر واقع گرایانه - بدبینانه نسبت به روابط بین الملل نشات گرفته اند.

در کتاب روابط چین - روسیه در آسیای مرکزی تلاش شده است از پژوهش های پیشین به دو دلیل مختلف تقدیر به عمل آید. نخست، به واسطه پالایش پیشینه نظری به یک رویکرد نظری واقع گرایانه دو جانبه نئوکلاسیک. دوم، به واسطه تجزیه و تحلیل مباحثات علمی چینی در مورد موضوع مورد بحث.

طرز تفکر نخبگان بخش سیاست خارجه کشور چین نسبت به روسیه در تدوین استراتژی این کشور تاثیر گذار است. این طرز تفکر با توجه به وجهه کشور روسیه در گذر زمان به وجود آمده است. کشوری که در مقایسه با حالت تک قطبی آمریکایی، یک شریک بی ثبات و غیرقابل اعتماد درنظر گرفته می شود. در این نتیجه گیری، شرایط تاریخی - سیاسی و روایت واقعی سیاست ها دو جانبه نسبت به موضوع انرژی در آسیای مرکزی به صورت همزمان دخیل هستند.

موضوع دوم نشان می دهد کشور چین به صورت گسترده در مسئله انرژی آسیای مرکزی شریک شده و به شدت در حال تضعیف موقعیت روسیه در منطقه است. طیف وسیعی از مقالاتِ موجود در ژورنال های مهم به همراه تعداد کثیری از محققان برجسته در جهان در تلاش هستند نحوه تفسیر "نخبگان با نفوذ" کشور چین در بخش روابط بین الملل از این موقعیت و تاثیر آن بر روابط چین – روسیه را ارزیابی کنند.

در کتاب روابط چین - روسیه در آسیای مرکزی، دوره زمانی پانزده ساله که مدنظر ما قرار دارد (2012-1997)، به سه فاز مختلف تقسیم شده است. در دوره اول که سال های 1997 تا 2001 را در برمی گیرد، منطقه CA برای روابط دو کشور روسیه و چین چندان مشکل ساز تلقی نمی شده است. در دوره دوم که شامل سال های 2001 تا 2008 می شود نویسندگان عمدتا با رقابت ایالات متحده و روسیه مواجه هستند و کشور چین را به عنوان یک شریک مهم در مقابله با نفوذ غرب معرفی می کنند.

دوره سوم که تا سال 2008 به طول می انجامد شامل مباحثات گسترده پیرامون ترس روسیه از جمهوری خلق چین - از دست دادن سلطه خود در آسیای مرکزی و واگذاری آن به "رقیب سیاسی" جدید - و انتظار غرب برای درگیری های علنی می گردد. محققان چینی به طور فزاینده بر تضاد منافع خود با روسیه بر سر مسئله انرژی آسیای مرکزی اعتراف می کنند.

با این حال، انتظار نمی رود این مسئله به روابط این دو کشور آسیب چندانی وارد کند. در عوض، این انتظار وجود دارد کشور چین برای حل این تنش دست به اقدامات تبلیغاتی متقابل نظیر کمک گرفتن از سازمان همکاری شانگهای برای تنظیم مقررات فعالیت های انرژی محور و مصالحه با کارگزاران زند. پژوهش های غربی پیشین، احتمالا راه حل پکن برای مدارا با همسایه مهم و تلاش مکرر آن ها برای ایجاد مصالحه و آرام ساختن تنش ها را دست کم گرفته اند. انتظار می رود در سال های باقی مانده از این دهه، با بحرانی که "همکاری استراتژیک" را حقیقتا به چالش می کشد مواجه نشویم.

نخستین درسی که دانشجویان رشته سیاست های بین الملل باید فراگیرند و هیچگاه آنرا فراموش نکنند آن است که پیچیدگی امور بین المللی موجب می شود راه حل های ساده و پیش گویی های قابل اعتماد عملا غیرممکن شوند. در این رابطه، محقق و شرکت شارلاتان {... } بهترین کاری که محقق می تواند انجام دهد ردیابی گرایشات مختلفی است که در یک راه حل بین المللی "معین" به عنوان پتانسیل - ذاتی هستند. او می تواند شرایط مختلفی که موجب برتری یک گرایش بر گرایشی دیگر می شود را شناسایی نماید و در نهایت احتمالات شرایط و گرایشات مختلف را ارزیابی کند تا در واقعیت به پیروزی برسد.(هانش مورگنتا، 1948).

در کتاب روابط چین - روسیه در آسیای مرکزی، از رویکرد "جزء به جزء" (Building Block approach) استفاده شده است.

در فصل اول در رابطه با بافتمندی سیاسی - تاریخی و روسیه در نظر نخبگان چینی و چگونگی تاثیرات آن بر طرز فکر آن ها از اقدامات این کشور صحبت خواهد شد.

فصل دو شامل ارائه یک روایت واقعی از پروژه های انرژی.

و فصل سه شامل بررسی وضعیت پژوهشی این موضوع تحقیقاتی می شود. در ادامه، برای شکاف پژوهشی تعیین شده، یک پرسش تحقیقاتی منطقی مطرح می گردد.

در فصل چهارم، چهارچوب نظری این کتاب که بر دو ستون واقع گرایی نئوکلاسیک و نظریه تصورات استوار است معرفی می شود. بر همین اساس، روش شناسی مورد استفاده تفسیر و توجیه می شود و برای پرسش های تحقیقاتی، پاسخ هایی به عنوان فرضیه ارائه می گردند.

در فصل پنج، از روش پژوهشی فوق استفاده می شود تا در رابطه با انشعابات وضعیت روابط موجود میان این دو غول ارضی اوراسیا قضاوت به عمل آید.

صفحات کتاب :

126

کنگره :

‏‫DS۷۴۰/۵‭‬ ‭/ر۹‏‫‭‮الف‬۴ ۱۳۹۵

دیویی :

‏‫‬‭۳۲۷/۵۱۰۴۷

کتابشناسی ملی :

4390771

شابک :

‫‭978-600-95680-5-5

سال نشر :

1395