کتاب مهاجران موسوی، اثر جلیل عرفانمنش؛ به بررسی و تحلیل علمی زندگانی فرزندان و نوادگان حضرت امام موسی کاظم(ع) و علل مهاجرت آنها به ایران پرداخته است.
علل مهاجرت امامزادگان و سادات به ایران
سادات در مقاطع مختلف و با انگیزههای متفاوتی پا به سرزمین ایران گذاشتند. گروه اول هنگامی به ایران مهاجرت کردند که حضرت امام علیبنموسی (ع) در ماجرای ولایت عهدی از مدینه عازم مرو شد.
عدهای از سادات «موسوی»، «حسنی» و «حسینی» یا به شوق دیدار امام رضا (ع) و یا پس از با خبر شدن از توطئهی مأمون و شهادت امام رضا (ع) عازم ایران شدند که در این رابطه میتوان به کاروان احمدبن موسی (ع) و برادران وی و همچنین فاطمه بنت موسی (ع) اشاره کرد. شمار امامزادگانی که همراه احمدبنموسی (ع) وارد ایران شدند در منابع از هفت صد تا پانزده هزار نفر ذکر شده است.
گروه دیگر ساداتی بودند که به هنگام ظهور و یا قیام یکی از علویان بر علیه خلفای جور اموی و یا عباسی شرکت کرده بودند که پس از شکست قیام تحت تعقیب قرار میگرفتند. از آنجایی که مردم ایران عشق وافری به اولاد علی (ع) داشتند هنگامی که مهاجرانی از تبار ائمهی اطهارت (ع) به طور آشکار پا به این سرزمین میگذاشتند، از حضور آنها استقبال میکردند، اما به دلیل اینکه عاملان خلفای عباسی در ایران حکمفرمایی داشتند بیشتر آنها به طور ناشناس و مخفیانه وارد ایران میشدند وجود کوهستانهای دیلم و مازندران و طبرستان که هم صعبالعبور و هم دور از دسترس حکومت مرکزی بود و مردم این دیار در آغاز به دین اسلام مشرف شده بودند اقامتگاه مناسبی برای سادات علوی به شمار میرفت. به همین دلیل گروه زیادی از ساداترو به دیار طبرستان نهادند.. .