برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) از مهمترین توافقات سیاسی در طی دهه‌های گذشته است. این اهمیت به قدری است که در دوره مذاکرات منتهی به این توافق، عموم مردم به صورت مستمر و با هیجان بسیار، پیگیر اخبار مذاکرات و توافق بودند و حتی پس از انعقاد برجام، دولت که آن را یک شگفتی و یک دستاورد بسیار گران‌سنگ می‌شمرد، به تیم مذاکره‌کننده پاداش بسیار داد و آنها را قهرمانان دیپلماسی نام نهاد.

علاوه بر این، بسیاری از مردم و دولتمردان کشورهای دیگر چشم به این موافقت‌نامه دوخته بودند و آینده خود را با و بدون این توافق تحلیل و تصور می‌کردند و برای هر احتمال پیش‌بینی و تدبیر می‌کردند. با این حال هم در زمان مذاکرات منتهی به برنامه جامع اقدام مشترک و هم پس از انعقاد آن برجام موافقان و مخالفان جدی خود را داشت و بحث‌های بسیاری درباره آن داخل و خارج از کشور شکل گرفت. بسیاری از مخالفت‌ها و موافقت‌هایی که با آن می‌شد بحث‌های سیاسی و تحلیلی درباره فرامتن آن و فضاسازی‌های رسانه‌ای مرتبط با آن بود و ازهمین‌رو مخاطبان بسیاری را به اشتباه می‌انداخت. آیا تحریم‌ها به کلی رفع می‌شود یا فقط برای مدت مشخصی متوقف می‌شوند؟ آیا همه تحریم‌ها موضوع برجام است یا فقط بخشی از آن ها؟ چه نسبتی میان میزان داده‌ها و ستانده‌های در برجام وجود دارد؟ آیا صنعت هسته‌ای ما از برجام آسیب می‌بیند؟ آیا پس از برجام محدودیتی برای نقل و انتقال‌های بانکی با طرف‌های اقتصادی خارج از کشور وجود خواهد داشت؟ این سؤالات و سؤالات بسیاری از این دست در جامعه مطرح بود و افراد مختلف به این سؤالات پاسخ‌های مختلف می‌دادند که الزاماً طبق متن برجام نبود. بخش قابل‌توجهی از مخالفان برجام در آن برهه تلاش می‌کردند بگویند آنچه منعقدکنندگان برجام درباره آن و آثار آن می‌گویند، با آنچه در متن برجام آمده تفاوت بسیار دارد و این برجام نمی‌تواند وضع کشور را بهبود بخشد و منعقدکنندگان برجام دارند به اشتباه مردم را با طبلی توخالی و سرابی فریب‌دهنده امیدوار می‌کنند.

از دیگر سو موافقان برجام نیز تلاش می‌کردند با معرفی آنچه از منظر آن ها ضمانت اجرا و اثربخشی برجام بود، برجام را توافقی درخشان نام نهند. در گرماگرم این بحث‌ها کمیسیونی در مجلس شورای اسلامی به نام کمیسیون برجام شکل گرفت که موافقان و مخالفان و منعقدکنندگان برجام در آن گفت‌وگو کردند. آن گفت‌وگوها و استدلال‌ها و پیش‌بینی‌ها درباره آینده برجام به عنوان بخشی از تاریخ سیاسی جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت فراوان است. کتاب کمیسیون برجام، شرح گفت‌وگوهای آن کمیسیون است که بدون هیچ شرح و توضیح اضافه‌ای برای استفاده پژوهشگران و علاقه‌مندان آماده شده است.

گزیده کتاب کمیسیون برجام

در نتیجه آن مذاکرات تعلیق‌هایی که به فعالیت‌های هسته ای ایران تحمیل شد و تعلیقی که به طور داوطلبانه و موقت آغاز شد، طولانی شد و حدود دو سال و نیم طول کشید تا اینکه در روزهای پایانی همان دولت هشتم مسئولان وقت به این نتیجه رسیدند که طرف مقابل بدعهد است؛ یعنی تمام این تعهدات ایران انجام شد و نه تنها هیچ پاسخی نگرفتیم، بلکه طرف مقابل بسیار بد عمل کرد. آقای روحانی در نامه معروف خود خطاب به البرادعی در مرداد ماه ۱۳۸۴ که در روزهای آخر دوره مسئولیت‌شان نوشتند بر این موضوع تأکید کردند که شما هیچ‌کدام از تعهدتان را عمل نکردید: «متأسفانه، در مقابل اگر نگوییم هیچ، ایران مابه‌ازا بسیار اندکی دریافت کرد و بارها اقدامات اعتمادساز خود را افزایش داد و تنها در عوض آن با قول‌های انجام نشده و درخواست‌های بیشتر روبه‌رو شد. قول‌های (اکتبر ۲۰۰۳ مهر ۱۳۸۲) سه کشور اروپایی درباره همکاری هسته‌ای، امنیت منطقه‌ای و منع گسترش هنوز حتی بررسی هم نشده‌اند.

صفحات کتاب :

426

کنگره :

‏‫‬‭KZ۵۶۷۵

دیویی :

‏‫‬‭۳۲۷/۱۷۴۷۰۹۵۵‬‬

کتابشناسی ملی :

7540579

شابک :

978-964-00-2150-7

سال نشر :

1400