شهر موجودی زنده و پویا است که چنانچه از یک الگو و روش واحد و سالم در حرکت روبه رشد خود تبعیت نکند، ناسازگاری عناصر تشکیل دهنده آن و عدم آرامش و بهداشت روانی را درپی خواهد داشت.
شهرسازی، طراحی و مدیریت فضاهای شهری تحت حاکمیت حاکم اسلامی در چارچوب قانون برگرفته از شریعت مقدس الهی و فقه پویای ناظر در هر عصر و زمان و با مشارکت و تعاون مردم موجب سعادت و کامیابی همگانی و تحقق شهر اسلامی خواهد بود.
انسان موجودی اجتماعی است که رشد و کمال او در گرو زندگی جمعی و تعاون و مشارکت اجتماعی است. سرعت حرکت جامعه به سوی تکامل موجب گستردگی و پیچیدگی مسائل به خصوص در عرصه تعاملات شهری و توسعه شهرها شده است. شهر بستر رفع احتیاجات فردی و اجتماعی و ارتباطات مردم و حکومت در دستیابی به نیازها است.
شهرسازی برمبنای اصول و قواعد نشأت گرفته از تفکر و ارزش های دینی و احکام شرعی است. شهرسازی اجتماعی در حقیقت درصدد انطباق وظایف با اصول فقهی دینی است و این تطابق هرچقدر بیشتر باشد، جلوه های اسلامی آن در شهر مشهودتر است.
درفقه، تکالیف و وظایفی برای مردم و حاکم جامعه اسلامی حتی در مسائل زیست اجتماعی در کتاب ها و منابع اسلامی مستخرج از روایات و سیره معصومین مشاهده می شود.
دین مبین اسلام که به صورت جامع زندگی انسان را لحاظ کرده است، بایستی درشکل گیری فضای شهری تأثیر خود را داشته باشد؛ زیرا احکام و قوانین اسلام برای پیاده شدن در زیست جهان مسلمانان صادر شده است و پیاده سازی این قوانین، بستر و کالبد خاص خود را می طلبد.
بیشترین محل تقابل و تعاملات مردم در شهرها و از اساسی ترین شکل گیری کالبدی و مدیریت شهرها، مکان های مشترک عمومی است که در فقه «مشترکات» عنوان شده است.
این اثر به بررسی و جمع بندی وظایف حاکم و مردم در اماکن عمومی و اموال مشترک (مساجد، مدارس، راه ها و آب ها) طبق تقسیمات فقهی امام خمینی (ره) می پردازد.