کتاب در خدمت و خیانت روشنفکران نوشته جلال آل احمد می باشد و انتشارات مجید(به سخن) آن را منتشر کرده است.نویسنده دراین کتاب از پدیدهای به اسم روشنفکر در جامعه سخن میگوید. او معتقد است کلمه یا عنوان روشنفکر که از زمان مشروطه تا به حال در ایران رواج داشته معلوم نیست دقیقا به چه کسانی اطلاق میشود. معنایش چیست و در کدام حوزه جای میگیرد. آیا یک درجه از سواد است؟
روشنفکر تعبیری است که نمیدانم کی و کجا و چه کسی آن را بهجای انتلکتوئل گذاشته و این البته که مابهازایی است غلط؛ ولی مصطلح شده است.پس بگوییم یک غلط مشهور و ناچار مجاز. نمیخواهم بگویم که چون یک نامگذاری غلط داشتهایم؛ یعنی چون یک مفهوم غلط ذهنی داشتهایم، ناچار غلطهای دیگر و غلطکاریهای دیگر در عالم خارج بهدنبال آن حادث شده یا در دنبال یک اسم عوضی، مسما هم عوضی از آب درآمده؛ ولی آنچه در همین قدم اول روشن است، اینکه روشنفکر را بهعنوان ترجمه انتلکتوئل به ما تحویل دادهاند و چون ترجمه دقیقی نیست، ناچار هدایت دقیقی هم به چیزی در آن نیست و چون تکلیف خود این مفهوم تاکنون معلوم نبوده است، عجبی نیست اگر تکلیف آنکه چنین مفهومی به او اطلاق میشود نیز معلوم نباشد. بهاینطریق، یک نکته دیگر هم روشن میشود و آن اینکه اگر بخواهیم تکلیف بحث روشن باشد، اول باید در معنی نامها و تعبیرها اتفاق نظر کنیم. پس ببینیم اصل فرنگی این تعبیر از کجاست و به چه معنی است.