کتاب تاریخ اسلام، پژوهشی در زمینه مسایل تاریخی شکل گرفته از زمان تشکیل سقیفه بنیساعده تا شکلگیری واقعه کربلا است. در این نوشتار تحلیلی از دو مقوله خلافت و ولایت در زمینه مسایل مربوط به حکومت اسلامی از بعد از رحلت رسول خدا(ص) ارایه شده و وجوه تمایز این دو تفکر و تأثیر آن در شکلگیری نهاد قدرت از دیدگاه شیعه و اهلسنت، مورد تجزیه و تحلیل تاریخی قرار گرفته است.
نویسنده در همین زمینه به اختلاف نظر بین مسلمانان در زمینه چگونگی نصب یا انتخاب حاکم و نیز مردمی بودن یا الهی بودن حکومت از دیدگاه آنان اشاره نموده و ویژگیهای حکومت در دین اسلام در دوران خلافت خلفای سهگانه، دوران حکومت امام علی(ع)، دوران امامت امام حسن مجتبی(ع)، دوران امامت امام حسین(ع) و حوادث مهم دوران هر یک از آنان را مورد بحث و بررسی تاریخی قرار داده است. نویسنده همچنین به برخی از مهمترین فعالیتها و تحولات صورت گرفته توسط خلفا و امامان شیعه اشاره نموده و تفاوت نوع نگاه به حکومت و رهبری را از این دو منظر بررسی نموده است.
به دلیل اهمیت و جایگاه ولایت امت و به لحاظ ضرورت تداوم راه پیامبر( پس از درگذشت ایشان ) حضرت از همان سال های آغازین بعثت تا پایان عمر، به امر و اراده الهی ، در مناسبتهای مختلف و در فواصل زمانی متعدد- چه در مکه و چه در مدینه - مسئله "امامت" و جانشینی خود را مطرح می کرد و از سویی توجه مسلمانان را بدین امر خطیر و لزوم فردی بایسته برای تصدی آن جلب می کرد و برمنصوص بودن جانشین خود تأکید می ورزید.