کتاب مبانی و مسائل امنیت اجتماعی؛ رویکردی ایرانی مجموعهای است از مقالات نوشته شده توسط اصغر افتخاری، قدیر نصری، سیدمحمد میرسندسی نوشته و توسط انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شده است. پس از انجام پژوهشهای نظری فاز اول مطالعات امنیت اجتماعی و مبتنی بر آن، سلسله مجموعه مقالات فارسی را با عنوان پژوهشنامه امنیت اجتماعی با هدف تولید دانش بومی، به پژوهشگران، اندیشمندان، صاحبنظران و دستاندرکاران این حوزه تقدیم میکنیم. گروه پژوهشی جامعه و امنیت بنا دارد، تولید و انتشار مجموعه مقالات را تحت عنوان پژوهشنامه تداوم بخشد.
برای هر یک از مجموعه مقالات پژوهشنامه دبیری تعیین خواهد شد تا متناسب با نیازهای مطالعاتی امنیت اجتماعی و با ابتناء به طرح جامع مطالعات امنیت اجتماعی در حوزههای نظریهپردازی، شناخت و حل مسئلههای جامعه ایران و سیاستگذاری و مدیریت موضوعاتی تعیین و با سفارش به پژوهشگران و اندیشمندان ایرانی حوزه مطالعات امنیت اجتماعی، در غنیسازی دانش بومی این حوزه تلاشی مؤثر انجام پذیرد.
در پژوهشنامه اول که شورای علمی و راهبری گروه پژوهشی جامعه و امنیت، آقای دکتر افتخاری را بهعنوان دبیر و ویراستار علمی تعیین نمود 10 مقاله ارائه شده است. از این مجموعه، پنج مقالة به مبانی و مفاهیم کلان امنیت اجتماعی پرداخته است که در بخش اول کتاب ارائه شده است. پنج مقالة دیگر نیز به مسائل امنیت اجتماعی در ایران پرداخته است که در بخش دوم کتاب آمده است. نویسندگان مقالات افرادی هستند که در حوزه مطالعات امنیتی سابقه فراوان و قابل توجهی دارند.
با توجه به بدیع بودن موضوع و رویکرد اتخاذ شده برای تحلیل آن، نخست لازم است، تا مرزهای مفهومی و نظری بحث ترسیم گردد تا از این طریق بتوان به تحلیل آن اهتمام ورزید. به تعبیر «کراسمن» تحلیل و تحدید مفاهیم گام نخست تحقیق است که باید به آن پرداخت. «اگر معنای واژه هایی را که به کار می بریم به دقت و وضوح ندانیم، نمی توانیم درباره هیچ چیز به سودمندی بحث کنیم. . . اگر از اول الفاظ را تعریف کنیم، بحث هایمان به مراتب سودمندتر خواهد بود».
نظر «کراسمن» درخصوص واژگان، راهبردی بوده و حکایت از آن دارد که سرگشتگی نظریه ها به میزان زیادی در آشفتگی معانی واژگان ریشه دارد؛ چرا که تلقی های متفاوت از مفاهیم ما را به تصاویر ذهنی و تحلیل های کاربردی متفاوت و بعضاً متعارضی رهنمون می شود که امکان فهم آن ها با نظریه ای واحد وجود ندارد. این مشکل «معناشناختی» و «کاربردی» در خصوص واژه «امنیت اجتماعی» که از کاربرد فزآینده ای در متون و جامعه ما برخوردار است، به شدت آشکار بوده و لذا می طلبد نخست حدود معنایی آن را ترسیم و سپس از موضع اسلام درخصوص آن سخن بگویم.