کتاب مایکوتوکسینها در شیر و فراوردههای آن نوشته حجتاله شکری و نفیسا ظاهر است که در موسسه انتشارات دانشگاه تهران به چاپ رسیده است. این کتاب دربرگیرندۀ بخشهایی در خصوص قارچهای مولد مایکوتوکسین، انواع مایکوتوکسینها در شیر و فرآوردههای شیری و راههای آلودگی زدایی و سمیت زدایی فرآوردههای شیری است.
کتاب مشتمل بر پنج فصل است که در فصل اول به شرایط مستعدکنندۀ رشد قارچهای مولد مایکوتوکسین در فرآوردههای شیری پرداخته است. در فصل دوم سعی شده است تا شایع ترین و مهم ترین قارچهای آلوده کنندۀ شیر و فرآوردههای شیری به تفصیل شرح داده شود. پس از آن، خواننده به توانایی انواع قارچ در تولید انواع مایکوتوکسینها و آثار زیستی این سموم بر بدن انسان و حیوانات در فصل سوم پی خواهد برد. در فصل چهارم، به طور اختصاصی به شناسایی انواع شیر و فرآوردههای شیری، روش های فراوری آنها، وقوع انواع مایکوتوکسین در آنها در استانهای مختلف ایران و قارههای مختلف جهان اشاره شده است. در فصل پنجم به روشهای کنترل مایکوتوکسینها در فرآوردههای شیری با روشهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی پرداخته شده است، هرچند مطالعات پیشگیرانه و کنترلی انجام شده در این زمینه بسیار کم است.
مواد غذایی به سبب داشتن ترکیبات مغذی، محیط مناسبی برای رشد قارچها هستند. با توجه به شرایط فیزیکی شیمیایی یک مادۀ غذایی، هر قارچی قادر به رشد روی هر نوع غذایی نیست، زیرا عوامل دیگری به غیر از مواد مغذی، در انتخاب انواع خاصی از گونههای قارچی نقش دارند. این عوامل اغلب با وضعیت زیستی غذاها مرتبط اند. غذاهای زنده، به خصوص محصولات کشاورزی قبل از برداشت، دارای سازوکارهای قوی دفاعی در برابر تهاجم قارچها هستند.
مهم ترین عامل تعیین کنندۀ فساد این نوع غذاها، توانایی قارچها در غلبه بر این سازوکارهای دفاعی است. انواع دیگری از غذاها، غذاهای غیرزندهاند که یک سری عوامل فیزیکی و شیمیایی در رشد این قارچهای تولیدکنندۀ مایکوتوکسینها دخیلاند. این عوامل شامل حرارت، رطوبت و آب فعال، غلظت یون هیدروژن (pH)، غلظت گازها، قوام، وضعیت ترکیبات مغذی، تأثیر مواد محلول و مواد نگهدارنده هستند.