کتاب تاملات قرآنی در پرتو معارف اهل بیت علیهم السلام (جلد پنجم)

معرفی کتاب تاملات قرآنی در پرتو معارف اهل‌ بیت علیهم‌ السلام (جلد پنجم) 

مجموعه تأملات قرآنی در پرتو معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام شامل سلسله مباحث تفسیر ترتیبی استاد سید محمدمهدی میرباقری است که می‌تواند گامی رو به‌پیش در رویکردهای تفسیری مبتنی بر معارف اهل‌بیت شمرده شود. استاد سید محمدمهدی میرباقری در گفتارهای تفسیری خود، بعد از تبیین چارچوب سوره‌ها مبتنی بر نگاه علامه طباطبایی و بزرگان دیگر، تلاش می‌کنند تا بر اساس معارف اهل‌بیت و روایات تفسیری، طرح باطنی‌تر و کلان‌تری از پیوستار و سیر سوره و فرازهای آن ارائه کنند. در این رویکرد تلاش می‌شود تا سوره‌ها بر اساس مبانی توحید و ولایت معصومین معنا شود و اغراض فردی و اجتماعی سوره‌ها و معانی تاریخی آن تبیین گردد.

جلد پنجم مجموعه تأملات قرآنی در پرتو معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام به تفسیر سوره‌های فلق، ناس، مسد و نصر پرداخته است. سورۀ فلق شامل ۲ گفتار می‌شود؛ گفتار اول چگونگی پیدایش شر و نظام شرور در عالم را شرح می‌دهد، به جایگاه ولات کفر در پیدایش بسط شرور اشاره دارد و همچنین شرور چهارگانه‌ای که در سورۀ فلق مطرح است را معنا می‌کند. گفتار دوم به معنای فلق اشاره دارد، استعاذه به رب فلق تفسیر می‌شود و از شروری که باید از آن‌ها به رب فلق پناه برد گفته می‌شود.

سورۀ ناس ۳ گفتار دارد؛‌ در گفتار اول با تأمل در معنای وسوسه و استعاذه سورۀ ناس تفسیر می‌شود. گفتار دوم دربارۀ نقش شیاطین و ضرورت استعاذه به خدای متعال است و در گفتار سوم سورۀ ناس یکبار در مقیاس وسوسه های فردی، یکبار در مقیاس وسوسه‌های اجتماعی و در نهایت از زاویۀ خطاب به پیامبر اکرم (ص) معنا می‌شود.

سورۀ مسد یک گفتار دارد و آن مربوط به خسران ابی‌لهب و جریان تاریخی خسارت و تباب است. سورۀ نصر هم شامل ۲ گفتار است. گفتار اول به مفردات و آیات سوره می‌پردازد و در گفتار دوم به سیر سوره و مأموریت های پیامبر (ص) بعد از فتح پرداخته می‌شود.

گزیده کتاب تاملات قرآنی در پرتو معارف اهل‌ بیت علیهم‌ السلام (جلد پنجم) 

تَبَّتۡ یَدَآ أَبی لَهَبࣲ؛ دو دست ابی‌لهب خسارت کرد؛ خسارتی که منتهی به هلاک شد. «ید» به‌معنای همین عضوی است که معمولاً کارهای خودمان را با آن انجام می‌دهیم. هلاکت ید به معنای هلاکت اعمال انسان است.

انسان معمولاً کارهایش را برای رسیدن به مقاصدی انجام می‌دهد؛ تَبَّتۡ یَدَآ یعنی این کارها به نتیجه نرسید، نابود شد و برای انسان باقی نماند. بنابراین دو دست ابی‌لهب خسارت کرد؛ یعنی کارهای او خسارت‌بار بود. بعضی هم ید را به‌گونه‌ای دیگری معنا کرده‌اند؛ گفته‌اند ید کنایه است از قدرت و آنچه انسان به‌وسیله قدرتش کسب کرده است؛ بنابراین از مال، موقعیت اجتماعی و همه امکاناتی که انسان دارد، تعبیر به ید می‌شود.